LITWA
Metropolita wileński poświęcił karylion w kościele śś. Filipa i Jakuba
Słowo Boże w dźwięku dzwonów
O czym mogą marzyć zakonnicy… Marzeniem wileńskich dominikanów – pracujących w kościele pw. śś. Filipa i Jakuba – było stworzenie dla stolicy karylionu. Pomysł ten dojrzewał kilka lat, by w tym roku nabrać realnych kształtów. 61 dzwonów (wielkości od 8-kilogramowego do ponad 3-tonowego) przyjechało do kościoła dominikańskiego z Holandii; odlano je w najsłynniejszej na świecie ludwisarni „Royal Eijsbouts” w Asten.
W ubiegłym tygodniu wilnianie mieli wyjątkową okazję do obejrzenia dzwonów z bliska, bowiem wszystkie były wystawione w dominikańskim kościele. Natomiast wierni – na zaproszenie braci dominikanów – śpieszyli do kościoła, aby pooglądać te cacka, dotknąć ich i uwiecznić się przy nich na rodzinnym zdjęciu. Cóż, to zaiste niecodzienna, historyczna chwila mieć w zasięgu ręki dzwony i uczestniczyć w ich poświęceniu, którego dokonał abp Gintaras Grušas w niedzielę, 28 czerwca, w wigilię uroczystości świętych apostołów Piotra i Pawła.
Pozytywna decyzja Sejmu wobec szkół mniejszości narodowych
Jeszcze dwa lata na akredytację
30 czerwca, w ostatnim dniu wiosennej sesji, litewski Sejm głosował w sprawie poprawek do Ustawy o oświacie. Głosowanie można ocenić jako pozytywną wiadomość dla placówek oświatowych mniejszości narodowych, ponieważ zgodnie z uchwalonymi przez Sejm poprawkami, szkoły mają jeszcze dwa lata na uzyskanie akredytacji. Za poprawkami głosowało 78 posłów, przeciwko – 4, od głosu wstrzymało się 8 parlamentarzystów.
Znany z antypolskich nastrojów i wrogości wobec polskich szkół poseł, były minister oświaty i nauki Gintaras Steponavičius przed głosowaniem zaproponował wycofanie z porządku obrad projektu dokumentu o zmianie Ustawy o oświacie, jednakże kolejna próba zaszkodzenia szkołom mniejszości nie powiodła się. Zgodnie z przyjętymi przez Sejm poprawkami szkoły, które jeszcze nie uzyskały akredytacji, w tym polskie i rosyjskie, będą mogły działać przez dwa lata bez akredytacji. Decyzja Sejmu jest wielkim zwycięstwem odniesionym przez mniejszości narodowe na Litwie, zwłaszcza polską społeczność, która była najbardziej zdeterminowana w walce o zachowanie polskich szkół na Litwie.
2 lipca 1588 roku został kanonizowany św. Dydak
W Wilnie proszony jest o zdrowie
Wierni już od dwóch lat mogą się modlić przed obrazem św. Dydaka w kościele św. Franciszka i św. Bernarda (bernardyński) w Wilnie. Wizerunek świętego z Alkali, znajdujący się na odnowionym dzięki rodowi Rodowiczów-Radavičiusów ołtarzu, uważany jest za cudowny – wierni proszą św. Dydaka o zdrowie.
Dokładnie przed dwoma laty – 2 lipca 2013 roku – w kościele bernardynów został uroczyście odsłonięty i odnowiony ołtarz św. Dydaka. Dziś przed obrazem świętego z Alkali leżą kwiaty, płoną świece. Przychodzą tu ludzie, by wypraszać łaskę zdrowia. Obraz uważany jest za cudowny.
Kwestia nazwisk – na jesieni
Podczas wtorkowego, ostatniego posiedzenia wiosennej sesji parlamentarnej wystąpiono z propozycją wciągnięcia pod obrady ciągle odkładanego projektu dokumentu o pisowni nazwisk z użyciem nielitewskich liter w dokumentach tożsamości. Jednak (większością głosów) rozpatrywanie projektu nie wciągnięto do porządku obrad. Tę kwestię odłożono do jesieni.
O możliwość oryginalnego zapisywania swojej imienia i nazwiska od lat ubiegają się Polacy na Litwie, o to apelują również władze w Warszawie oraz Litwinki, które wyszły za mąż za obcokrajowców.
Lustracji nie będzie
Posłowie litewskiego Sejmu większością głosów podjęli we wtorek decyzję o utajnieniu na okres 75 lat informacji o osobach, które przyznały się do współpracy z radzieckimi służbami specjalnymi. 8-osobowa sejmowa frakcja Akcji Wyborczej Polaków na Litwie głosowała przeciwko poprawkom umożliwiającym utajnienie.
AWPL opowiada się za powszechną lustracją i upublicznieniem informacji o byłych agentach służb i opracowała projekt poprawek, zgodnie z którymi kary przewidziano dla osób, które dopuszczają się szantażu byłych współpracowników radzieckich służb specjalnych.
Prezydent Komorowski doktorem honoris causa
Prezydent Polski Bronisław Komorowski odebrał we wtorek tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. Odbierając tytuł przywódca państwa polskiego powiedział, że ostatnie ćwierćwiecze wolności polskiej i litewskiej „było dla naszych państw i narodów niezwykle udane”. Komorowski wspominał także, że brat jego prababki, prawnik Michał Romer, był dziekanem na UWW. Jako pamiątkę prezydent podarował uczelni replikę pucharu z XVIII wieku z herbami Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Gratulacje polskiemu prezydentowi złożył premier Algirdas Butkevičius, list gratulacyjny przysłała także prezydent Litwy Dalia Grybauskaite.
Premierwi urlop, prezydent – nie
Premier Litwy Algirdas Butkevičius w dniach 7-24 lipca będzie przebywał na urlopie. Pierwszy tydzień urlopu szef rządu będzie odpoczywał w jednym z państw Europy, pozostałą część urlopu spędzi na Litwie, m.in. nad morzem. W dniach 7-19 lipca premiera zastąpi minister finansów Rimantas Šadžius, w dniach 20-24 lipca – minister łączności Rimantas Sinkevičius. Wzorem lat ubiegłych, latem na urlop nie wybiera się prezydent Dalia Grybauskaite. Przepisy regulujące pracę prezydenta kraju urlopu nie przewidują. Urlopu nie planuje również przewodnicząca sejmu Loreta Graużiniene – z tego samego powodu.
Ceny jeszcze w litach
Duże sieci handlowe na Litwie nie zamierzają z dniem 1 lipca rezygnować z podawania równolegle cen w litach. W sklepach Rimi podawanie cen w euro i litach przedłużono do 1 stycznia. Sieć Iki podwójne ceny będzie podawała do 1 sierpnia. Maxima i Norfa etykietki z cenami będą zmieniały stopniowo. Euro zostało na Litwie wprowadzone 1 stycznia.
W dowolnym USC
Pary, które planują zawarcie związku małżeńskiego, będą mogły to uczynić w dowolnym urzędzie stanu cywilnego na Litwie, a nie jak dotąd – według zadeklarowanego miejsca zamieszkania przyszłych małżonków lub ich rodziców. Już 10 lipca wejdą w życie uchwalone przez Sejm zmiany Kodeksu Cywilnego, zezwalające na zawarcie małżeństwa w dowolnym urzędzie stanu cywilnego na Litwie. Dotąd można było zawrzeć małżeństwo tylko w urzędzie stanu cywilnego należącego do samorządu, na którego terenie miejsce zamieszkania deklarują przyszli małżonkowie lub ich rodzice.
POLSKA
Upamiętnienie ofiar
Białostoccy radni nadali jednej z nowych ulic imię Ofiar Obławy Augustowskiej. W tym roku przypada 70. rocznica tej pacyfikacji, w której w lipcu 1945 r. z rąk Sowietów zginęło – według danych ze śledztwa IPN – ok. 600 działaczy podziemia niepodległościowego.
Kanon Miejsc Historycznych
41 miejsc w Polsce zostało wybranych do tworzonego właśnie Kanonu Miejsc Historycznych, przybliżającego dla celów edukacyjnych najważniejsze w historii naszego kraju lokalizacje. Kanon ma zachęcać do poznawania polskiej historii i podróżowania po kraju.
Pierwszy złoty medal
Polska ekspozycja narodowa „Post-Apocalypsis” otrzymała złoty medal 13. Praskiego Quadriennale – największego na świecie wydarzenia wystawienniczego, poświęconego sztukom wizualnym. To pierwszy złoty medal dla polskiej wystawy od 36 lat.
Miliardy na zdrowie
Komisja Europejska przyznała Polsce 12 mld zł na inwestycje w system ochrony zdrowia. Barbara Więckowska, dyrektor Departamentu Analiz i Strategii resortu zdrowia zwróciła uwagę, że przyznane środki to równowartość niemal 20 proc. budżetu NFZ.
Wajda i Samsonowicz
Reżyser Andrzej Wajda i historyk, minister edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, prof. Henryk Samsonowicz zostali, decyzją rady miasta, honorowymi obywatelami Warszawy. Radni odrzucili kandydaturę pisarza i publicysty Bronisława Wildsteina.
Tytuły honorowego obywatela stolicy są co roku uroczyście nadawane 31 lipca na Zamku Królewskim, w przeddzień rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego – w Dniu Pamięci Warszawy.
Wielki potencjał i pomost
Pora, by Litwa i Białoruś uznały, że mniejszość polska, podobnie jak mniejszość białoruska i litewska w Polsce, to wielki potencjał i pomost w naszej sąsiedzkiej współpracy – przekonywał w Senacie szef MSZ Grzegorz Schetyna. Zaznaczył, że jeśli nie da się rozszerzać zakresu praw mniejszości narodowych, to „kanonem przyjętym w krajach demokratycznych jest przynajmniej utrzymywanie istniejącego stanu”. Tymczasem na Litwie, choć mówię o tym z przykrością – mówił Schetyna – pogorszyła się sytuacja oświaty polskiej.
ŚWIAT
Uporządkowany „Grexit“?
Eksperci uważają, że decyzja rządu greckiego w sprawie zamknięcia banków i wprowadzenia kontroli przepływu kapitałów może okazać się dla bankrutującej Grecji decydującym momentem w kwestii opuszczenia strefy euro. Według Fiony Mullen, dyrektor firmy konsultingowej Sapienta Economics, zarówno dla Aten jak ich wierzycieli byłoby korzystniej, gdyby zamiast nagłego krachu, który w obecnej sytuacji staje się coraz bardziej możliwy, uzgodnili między sobą „uporządkowany „Grexit“ (wyjście ze strefy euro)”.
Uzgodnienia w sprawie uchodźców
Kraje UE uzgodniły, że przyjmą w sumie 60 tysięcy uchodźców. Będzie to jednak oparte o dobrowolne decyzje poszczególnych państw, ilu imigrantów przyjmą. Według uzgodnień kraje unijne przejmą w ciągu dwóch lat od Włoch i Grecji 40 tysięcy imigrantów, którzy docierają do tych państw przez Morze Śródziemne. Poza tym przesiedlą również 20 tysięcy uchodźców, przebywających obecnie w obozach poza Unią Europejską.
Ekstradycja do Bośni
Władze Szwajcarii przekażą Bośni Nasera Oricia, byłego bośniackiego dowódcę, komendanta Srebrenicy z czasów wojny 1992-95. Wydania Orica domagała się też – przy sprzeciwie Bośni – Serbia. Szwajcaria oceniła, że żądanie ekstradycji złożone przez BiH jest priorytetowe, bo Orić jest obywatelem tego kraju, a przestępstwa, za które jest poszukiwany, zostały popełnione na terenie BiH.
Czy „Żelazny Feliks“ wróci?
Miejski komitet wyborczy w Moskwie zarejestrował powołaną przez Komunistyczną Partię Federacji Rosyjskiej grupę inicjatywną na rzecz referendum w sprawie powrotu na stołeczny Plac Łubiański pomnika Feliksa Dzierżyńskiego, usuniętego w 1991 roku. Referendum dojdzie od skutku, jeśli jego inicjatorzy zbiorą w ciągu 30 dni pod swym wnioskiem co najmniej 146 315 zweryfikowanych podpisów, co odpowiada 2 procentom ludności Moskwy.
Tragedia podczas pokazu
509 osób zostało rannych, w tym blisko190 ciężko, w wyniku pożaru, który wybuchł w ubiegłą sobotę w parku rozrywki w Nowym Tajpej na Tajwanie. Ogień rozprzestrzenił się ze sceny podczas pokazu, w którym uczestniczyło ponad tysiąc widzów.