LITWA
„Lux Express” wiezie do Warszawy trzy razy dziennie
Warszawa jest jednym z najpopularniejszych kierunków podróży mieszkańców Litwy – coraz więcej osób wybiera to miasto na weekendowe czy świąteczne wypady. Od teraz stolica Polski będzie jeszcze bardziej dostępna. Przewoźnik autobusowy „Lux Express” zwiększa liczbę kursów i od 28 kwietnia autokary tej firmy kursują między stolicami Litwy i Polski trzy razy dziennie.
– W marcu tego roku między Wilnem a Warszawą przewieźliśmy o 49 proc. więcej pasażerów niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Sejm znowelizował Ustawę o energii elektrycznej
27 kwietnia Sejm zatwierdził poprawki do ustawy o energii elektrycznej, które zakładają przyznanie niezależnemu dostawcy prawa do jednostronnego obniżania ceny dostaw energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Odbiorcy będą informowani o takim zamiarze na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Za tymi poprawkami głosowało 122 posłów, 1 był przeciw.
Jak podkreślono, gdy niezależni dostawcy energii elektrycznej nakłaniają odbiorców do podjęcia aktywnych działań i przepisania zawartych umów, wybierając korzystniejsze oferty o niższych cenach dostaw energii elektrycznej, nie wszyscy odbiorcy z tych ofert korzystają.
Ustawa o desowietyzacji weszła w życie
Od 1 maja br. na Litwie zaczęła obowiązywać Ustawa o desowietyzacji, która zakazuje eksponowania oraz promowania totalitarnych i autorytarnych reżimów, a także ich symboliki.
Zgodnie z nowym prawem można usunąć wszystkie sowieckie pomniki, zmienić nazwy ulic i placów oraz innych obiektów przypominających o reżimie komunistycznym. Szacuje się, że na Litwie jest około 160 obiektów, które można uznać za propagujące reżimy totalitarne. W większości są to pomniki na cmentarzach żołnierzy sowieckich. Usunięcie tych pomników dotychczas utrudniał fakt, że są one na liście dziedzictwa. Obecnie, po wejściu w życie ustawy, o tym czy dany obiekt należy usunąć zdecyduje specjalna komisja międzyresortowa na wniosek Litewskiego Centrum Badań nad Ludobójstwem i Ruchem Oporu lub władz samorządowych.
Z inicjatywy posłów z ramienia AWPL-ZChR
Powrót do kwestii oryginalnej pisowni nazwisk
Posłowie z Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR) proponują, aby Sejm ponownie zajął się kwestią zapisu nazwisk ze znakami diakrytycznymi.
Posłowie Rita Tamašunienė i Czesław Olszewski zarejestrowali w Sejmie poprawiony projekt nowelizacji ustawy o pisowni nazwisk w dokumentach, który zakłada zezwolenie na zapis nielitewskich nazwisk ze znakami diakrytycznymi. Jeżeli Sejm wyrazi na to zgodę, imiona i nazwiska w dokumentach tożsamości oraz w wypisach aktów stanu cywilnego będą pisane literami alfabetu łacińskiego.
Porozumienie w sprawie brygady
Prezydent Gitanas Nausėda poinformował, że z kanclerzem Niemiec Olafem Scholzem doszedł do porozumienia w sprawie stopniowej dyslokacji brygady niemieckiej na Litwie. Zapowiedział, że będzie starał się, by jednostka wojskowa została w pełni rozmieszczona na Litwie już w 2026 roku. Wilno dąży do stałej dyslokacji wojskowych sił niemieckich, na razie jednak w kraju jest tylko sztab jednostki. Berlin dotychczas mówił, że część brygady będzie rozmieszczona na Litwie, a część – w Niemczech.
Nausėda zapoznał kanclerza Niemiec z realizowanymi przez Litwę projektami i postępami jakie zostały poczynione. Wymienił m. in. urządzany poligon w Rudnikach w rejonie solecznickim.
Stan wyjątkowy już nie obowiązuje
W tym tygodniu przestał obowiązywać reżim stanu wyjątkowego ogłoszonego na granicy Rosji i Białorusi z Litwą. Stan wyjątkowy został decyzją Sejmu przedłużony w marcu i obowiązywał do 2 maja br. Kontrolę migrantów na granicy z Białorusią rozpoczęto 3 sierpnia 2021 roku zarządzeniem minister spraw wewnętrznych Agne Bilotaite. Ogólnokrajowy stan wyjątkowy został wprowadzony 24 lutego ubiegłego roku po tym, jak Rosja rozpoczęła wojnę z Ukrainą i był trzykrotnie przedłużany. Od września reżim ten został ograniczony do stosowania już nie na całej Litwie, ale tylko na granicy z Rosją i Białorusią oraz na przejściach granicznych.
Rekordowa liczba sadzonek
2,8 mln sadzonek drzew zasadzono w sobotę, 29 kwietnia, podczas ogólnokrajowej akcji Narodowego Sadzenia Lasu. Jak poinformowało Nadleśnictwo Państwowe, w przedsięwzięciu wzięła udział rekordowa liczba uczestników. Celem dorocznej akcji było zwiększenie zalesienia terytorium kraju, które obecnie stanowi 33,8 proc. ogólnej powierzchni kraju. W tegorocznej akcji społecznej wzięli udział przedstawiciele różnych organizacji, firm, studenci, uczniowie, rodziny z dziećmi. Uczestniczyli też posłowie litewskiego Sejmu, dyplomaci, samorządowcy oraz członkowie rządu. Co roku pracownicy Nadleśnictwa Państwowego sadzą około 30 mln drzew.
Koszmarne warunki pracy nauczycieli
Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu próbuje się tłumaczyć i twierdzi, że nie ignoruje kwestii braku nauczycieli. Przedstawiciele resortu przekonują, że problem jest rozwiązywany przy pomocy zwiększenia płacy zarobkowej nauczycieli oraz przyznawaniu stypendiów tym studentom, którzy zdecydowali się wybrać kierunki pedagogiczne. Tymczasem Andrius Navickas, przewodniczący Litewskiego Związku Zawodowego Pracowników Oświaty podkreśla, że równolegle należałoby rozstrzygać kwestię złych warunków pracy nauczycieli, które, według niego, są wprost „koszmarne”. Dodał, że warunki pracy nauczycieli są złe, obciążenia gigantyczne, a gaże proporcjonalnie są bardzo małe i wynoszą zaledwie około 10 euro za godzinę.
Bezwzględna walka z niszczycielami przyrody
Pracownicy Departamentu Ochrony Środowiska, Nadleśnictwa Państwowego i funkcjonariusze policji przeprowadzą wspólnie kontrole leśnych dróg i ścieżek, bo wraz z rozpoczęciem sezonu wiosenno-letniego w lasach pojawiło się więcej amatorów „ostrej jazdy”, skutkiem której są zniszczone pobocza dróg oraz poszycie leśne. W lasach coraz częściej można usłyszeć warkot silników motocyklowych, quadów oraz innych pojazdów czterokołowych. Funkcjonariusze zapowiadają bezwzględną walkę z niszczycielami przyrody i grożą im wysokimi administracyjnymi karami pieniężnymi, a w skrajnych wypadkach konfiskatą środków transportu.
POLSKA
Słowo bp. Piotra Turzyńskiego z okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą
Niech polskie korzenie wydają wielkie owoce szlachetności i dobra ku pożytkowi ludzi, wśród których żyjecie, i na chwałę Ojczyzny – napisał delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej bp Piotr Turzyński w Słowie skierowanym do rodaków z okazji przypadającego 2 maja Dnia Polonii i Polaków za Granicą.
Z okazji obchodzonego od 2002 roku Dnia Polonii i Polaków za Granicą, delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej zapewnił rodaków żyjących poza Ojczyzną o swojej modlitwie i jedności z nimi oraz życzył, aby polskie pochodzenie cechowały szlachetność i dobro.
Via Carpatia w budowie
Rozpoczyna się budowa ponad 10-kilometrowego odcinka drogi ekspresowej S19 między Krosnem i Miejscem Piastowym. Inwestycja jest realizowana w systemie Projektuj i Buduj. Wartość kontraktu obejmującego budowę dwujezdniowej drogi ekspresowej to 365 mln zł. Zakończenie prac jest planowane w III kwartale 2025 roku.
Warto się badać
Ruszyła II edycja programu „Zdrowe Życie”. Miasteczko zdrowia, w którym można poddać się bezpłatnym badaniom profilaktycznym, odwiedzi 22 miasta. Głównym celem programu jest zaoferowanie mieszkańcom miejscowości w całym kraju możliwości wykonania bezpłatnych badań profilaktycznych oraz propagowanie zdrowego trybu życia.
List od ZUS
W najbliższych dniach i tygodniach emeryci i renciści w swojej skrzynce pocztowej znajdą informację, o jaką kwotę ZUS zwiększył im od marca emeryturę lub rentę. Dowiedzą się również, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał im i wypłacił w kwietniu dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, czyli tzw. trzynastkę. Od 1 marca emerytury i renty wzrosły o 14,8 proc. Była też zastosowana gwarantowana kwota podwyżki – 250 zł brutto, dzięki czemu od marca minimalna emerytura wynosi 1588,44 zł brutto.
Zatrważające prognozy
Prognozy demograficzne dla Polski są zatrważające. Mediana wieku w 2100 r. może wzrosnąć do 50,4 lat. Raport Europejskiego Urzędu Statystycznego pokazał, że Polska w przyszłości będzie w grupie krajów UE, które może dotknąć bardzo duży spadek liczby ludności. Do 2100 r. kraj może stracić nawet 8 mln obywateli. Obecny system emerytalny oparty jest na tzw. zasadzie solidarności i brak młodych ludzi na rynku pracy może powodować wyczerpywanie się środków do wypłaty.
Wykorzystano 3 mld złotych
Przez cały okres obowiązywania programu Polski Bon Turystyczny, czyli od 1 sierpnia 2020 r. do 31 marca 2023 r., zrealizowano ponad 5,5 mln transakcji na łącznie blisko 3,2 mld zł. Największą liczbę płatności bonem zanotowano w woj. małopolskim (prawie 1,3 mln), na drugim miejscu uplasowało się woj. pomorskie (836,3 tys.), na trzecim – woj. zachodniopomorskie (674,3 tys.). Na czwartym miejscu znalazło się woj. mazowieckie (576,8 tys. transakcji).
ŚWIAT
Minęło ponad 435 dni rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
Ostatni wzrost liczby rosyjskich wypadków kolejowych na obszarach graniczących z Ukrainą, przypisywany sabotażowi dokonanemu przez nieznane podmioty, prawie na pewno spowodował krótkotrwałe lokalne zakłócenia w rosyjskich wojskowych transportach kolejowych - przekazało w piątek brytyjskie ministerstwo obrony.
Pojawiły się informacje, że w piątek rano rafineria w Kraju Krasnodarskim została ponownie zaatakowana przez drona.
Nie ma kompromisów w ochronie dzieci przed ideologią LGBT
– podkreśliła minister sprawiedliwości Węgier Judit Varga. Minister przekazała, że Budapeszt ustanowi niebawem prawo silniej ochraniające dzieci przed ideologią LGBT w kontekście płci dziecka. Komisja Europejska uważa z kolei, że projektowane przepisy są nie do pogodzenia z regulacjami unijnymi. W ocenie Brukseli dyskryminują ludzi ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową. Oznacza to zaostrzenie sporu Węgier z Brukselą w tym zakresie.
Prace nad nowymi przepisami mają potrwać do jesieni. „Węgry będą miały najsurowsze przepisy dotyczące ochrony dzieci w Europie, ponieważ w ochronie dzieci nie ma kompromisów” – podkreśliła Varga podczas konferencji o ochronie praw dzieci, która miała miejsce w poniedziałek w Brukseli.
Biden będzie się ubiegał o reelekcję
Prezydent USA Joe Biden oficjalnie ogłosił, że będzie się ubiegał o reelekcję w wyborach w 2024 roku. O swej decyzji Biden poinformował w trzyminutowym nagraniu zamieszczonym na stronie swej kampanii wyborczej. Prosi w nim Amerykanów o poparcie, nawołując, by wraz z nim „dokończyli tę pracę”. Wraz z 80-letnim Bidenem o wiceprezydenturę będzie się ubiegać Kamala Harris.
Dostawy gazu do Europy wzrosną
Azerbejdżan planuje zwiększyć dwukrotnie do 2027 r. dostawy gazu ziemnego do Europy – oświadczył prezydent tego kraju. W Sofii podpisano memorandum pomiędzy czterema operatorami gazowymi z Europy Środkowej oraz azerskim SOCAR-em. Projekt zwany Solidarity Ring ma na celu zwiększenie dostaw gazu do UE i zapewnienie ich bezpieczeństwa.
Drastyczne ograniczenia sprzedaży paliw
Wprowadzane przez rząd Kuby drastyczne ograniczenia w sprzedaży paliw na stacjach benzynowych stały się na Kubie kolejną przyczyną spotęgowania codziennych trudności wywołanych kryzysem gospodarczym. Wszystkie stacje paliw na Kubie obowiązuje „limit tankowania” samochodów prywatnych – 40 litrów paliwa. Winę za drastyczne ograniczenia w sprzedaży paliw ponoszą zagraniczni dostawcy, którzy „nie wywiązali się z zawartych umów”.
Australia ogranicza dostęp do e-papierosów
Rząd Australii zakazał sprzedaży e-papierosów poza aptekami, przy czym dotyczy to także wkładów, które nie zawierają nikotyny. Nie będzie też w wolnej sprzedaży elektronicznych papierosów o smakach, kolorach i kształtach pociągających dla najmłodszych klientów. Zgodnie z nowym prawem e-papierosy będą miały jednolite, pozbawione barw opakowanie, a zawartość nikotyny będzie zmniejszona. Zakazane będą jednorazowe papierosy elektroniczne.
Sankcje za łamanie praw człowieka
Unia Europejska nałożyła sankcje na osiem kolejnych osób i jeden podmiot odpowiedzialny za poważne naruszenia praw człowieka w Iranie. Ograniczenia dotknęły firmę Ariantel, irańskiego dostawcę usług telefonii komórkowej oraz członków irańskiego parlamentu, funkcjonariuszy Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC) i Fundacji Spółdzielczej IRCG. Europejskie sankcje związane z łamaniem praw człowieka w Iranie obejmują obecnie 211 osób i 35 podmiotów.