Warszawski wiec w obronie polskich szkół na Wileńszczyźnie
LITWA
Na Litwie zostanie zniesiony stan wyjątkowy
Obywatele Litwy wreszcie odetchną z ulgą. Od 1 maja tego roku zostanie zniesiony stan wyjątkowy. Został on wprowadzony przed ponad dwoma laty i związany był z panoszącą się pandemią koronawirusa. Od maja przestanie też obowiązywać nakaz noszenia maseczek w miejscach publicznych – w placówkach zdrowia, transporcie itd. Tym niemniej Ministerstwo Ochrony Zdrowia zaleca, by w większych skupiskach ludzi maseczki zakładać.
Według resortu, dane o zachorowalności na COVID-19 świadczą o tym, że pandemia wyraźnie się cofa, ale zagrożenie nadal istnieje, gdyż mogą pojawić się nowe mutacje niebezpiecznego wirusa.
Paksas może wrócić do polityki
Obalony przed niemal dwoma dziesięcioleciami prezydent Litwy Rolandas Paksas znów będzie mógł ubiegać się o fotel prezydenta, mandat posła czy członka rządu. Stosowną poprawkę do Konstytucji we czwartek, 21 kwietnia, przyjął litewski Sejm. W 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie „Rolandas Paksas przeciwko Litwie” orzekł, że obowiązujący obecnie dozgonny zakaz udziału w wyborach jest środkiem nieproporcjonalnym.
Z zajmowanego stanowiska prezydenta Litwy Paksas został usunięty w kwietniu 2004 roku w wyniku impeachmentu. W grudniu 2003 r. Litewski Sąd Konstytucyjny, po rozpoznaniu wniosku Sejmu, orzekł, że dekret Rolandasa Paksasa o nadaniu w trybie szczególnym obywatelstwa rosyjskiemu przedsiębiorcy Jurijowi Borysowowi (będącemu jednym z głównych sponsorów prezydenckiej kampanii wyborczej Paksasa) wydano z naruszeniem Konstytucji i Ustawy o obywatelstwie.
Paksas skończy w tym roku 66 lat. Był merem Wilna w l. 1997-1999 i 2000, dwukrotnym premierem Litwy (1999, 2000-2001). Prezydentem został wybrany w 2003.
W litewskim Sejmie
Dobitne upomnienie się o polskie szkoły w rejonie trockim
Polacy na Litwie już od kilku miesięcy aktywnie protestują w obronie dwóch polskich szkół w rejonie trockim, które mają być pozbawione osobowości prawnej i zostać filiami innych placówek oświatowych.
Już wiele razy pikietowano przed siedzibą samorządu w Trokach, a także rządu, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i innych instytucji. Kwestia reorganizacji polskich szkół w rejonie trockim po raz kolejny została poruszona w Sejmie przez posłankę z ramienia AWPL-ZChR Ritę Tamašunienė.
W ubiegłym tygodniu na porannym posiedzeniu Sejmu podczas tzw. „Godziny dla rządu” Tamašunienė skierowała do ministra spraw zagranicznych Gabrieliusa Landsbergisa pytanie w sprawie reorganizacji polskich szkół w rejonie trockim.
Zwiększać naciski na Rosję
Prezydent Gitanas Nausėda powiedział, że nie należy poddawać się kremlowskim próbom zastraszania w kwestii możliwego rozwiązania III wojny światowej, a Zachód powinien kontynuować dostawy broni Ukrainie oraz zwiększać naciski na Rosję. Przywódca państwa zaakcentował, że nie można ulegać takim prowokacjom i być odpornym na grę, którą nam stara się narzucić Rosja.
„Musimy zwiększać naciski na wszelkich możliwych frontach – ekonomiczne sankcje po pierwsze muszą być konsekwentne i obejmujące wszystkie dziedziny życia, bo tylko wtedy mogą mieć istotny wpływ” – podkreślił Nausėda. Przyznał, że Zachód nie od razu wykorzystał potencjał sankcyjny.
Prolongować ulgi
W celu ochrony najbiedniejszych mieszkańców kraju przed negatywnymi skutkami inflacji Ministerstwo Ochrony Socjalnej i Pracy zaproponowało o dwa lata przedłużyć termin, gdy, wydzielając socjalne wsparcie pieniężne potrzebującym osobom nie będzie uwzględniane i przeliczane należące do nich według prawa własności mienie. Taką propozycję resort przedstawił do rozpatrzenia Sejmowi. W związku ze wzrostem wydatków na ogrzewanie i związane z tym kompensaty w tym roku z budżetu państwa samorządom dodatkowo przyznano około 16 mln euro.
200 zatrutych żołnierzy
Infekcja wyeliminowała tymczasowo ze służby ponad 200 żołnierzy batalionu piechoty w Kłajpedzie. Podejrzewa się, że żołnierze zatruciu pokarmowemu ulegli po spożyciu śniadania w niedzielę, 24 kwietnia. Jeden z nich wylądował w szpitalu. Z powodu zatrucia zdecydowano o odwołaniu zaplanowanych ćwiczeń wojskowych. Żołnierze skarżą się na wysoką temperaturę, dręczą ich wymioty i ogólna słabość. Po incydencie Państwowa Służba Żywności i Weterynarii prowadzi sprawdzian jadłodajni oraz pobrała próbki pokarmu w celu wyjaśnienia przyczyn zatrucia.
Wzrost wypadków samochodowych
W ciągu roku o jedną trzecią wzrosła liczba wypadków, których przyczyną było nieodpowiedzialne zachowanie kierowców. Tymczasem specjaliści uprzedzają o innych czynnikach, które mogą doprowadzić do nieszczęścia, do których zaliczyli: niejakościowo wykonaną pracę w warsztatach samochodowych, „epidemię” używanych opon, zły stan techniczny samochodów. Vytautas Grašys, naczelnik Służby Dróg Samochodowych Litwy, powiedział, że powodem wypadków samochodowych może być wiele przyczyn: warunki pogodowe, śliska nawierzchnia, a najważniejszą z nich jest zachowanie kierowców na drogach.
Obawa prowokacji 9 maja
Odpowiednie instytucje na bieżąco monitorują sytuację przed 9 maja i postarają się uczynić wszystko, by zapobiec możliwym prowokacjom – powiedziała premier Ingrida Šimonytė. Nie odrzuciła ona możliwość prowokacji podczas obchodów Dnia Zwycięstwa, który jest szczególnie pompatycznie obchodzony w Rosji. Obchody te nabierają innego odcienia w obliczu nieustającej agresji rosyjskiej na Ukrainie. Zdaniem premier Litwy, „najlepszą odtrutką na wszelkiego rodzaju prowokacje jest nasze odpowiedzialne i mądre zachowanie”. Departament Bezpieczeństwa Państwa już wcześniej uprzedzał, że 9 maja może dojść do prowokacji i incydentów.
POLSKA
Warszawski wiec w obronie polskich szkół na Wileńszczyźnie
Jednoznaczny i stanowczy protest
Polacy zawzięcie walczą o polskie szkoły w rejonie trockim. Polska społeczność na Litwie w sposób zdeterminowany sprzeciwia się obniżeniu statusu, a w efekcie likwidacji Gimnazjum im. Longina Komołowskiego w Połukniu i Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach.
Z rodakami z Wileńszczyzny solidaryzują się także Polacy w Macierzy. W sobotę, 23 kwietnia, pod Ambasadą Republiki Litwy w Warszawie odbył się wiec w obronie polskich szkół na Wileńszczyźnie. Głównym organizatorem było Zjednoczenie Chrześcijańskich Rodzin. Udział wzięli także przedstawiciele Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej oraz Młodzież Wszechpolska. Ponad 100 osób jednoznacznie i stanowczo wsparło dążenia mieszkańców Wileńszczyzny do zachowania swojej oświaty na Litwie.
Nowy minister finansów
Premier Mateusz Morawiecki powołał na stanowisko ministra finansów Magdalenę Rzeczkowską. Dotychczas była ona szefową Krajowej Administracji Skarbowej i sekretarzem stanu w MF. Fotel ministra finansów zwolnił się 7 lutego br. po zdymisjonowaniu Tadeusza Kościńskiego. Od tego czasu resortem kierował premier Morawiecki.
Dodatkowe pieniądze dla samorządów
Ministerstwo Finansów przekazało do samorządów dodatkowe środki w wysokości 92 393 080 zł z rezerwy subwencji ogólnej. Otrzymało je 198 gmin i 24 powiaty. Środki zostały podzielone algorytmem opartym o obiektywne dane. Kryteria zawierały mechanizm urealnienia prognozy dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT i CIT w odniesieniu do jednostek, których prognozowane dochody na rok 2022 znacząco odbiegały od wykonanych dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT z lat 2017-2021.
5,4 proc. bezrobocia
W marcu br. stopa bezrobocia spadła do poziomu 5,4 proc. i była niższa o 0,1 pkt proc. niż w lutym br. Pod koniec marca liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła nieco ponad 902 tys. i była niższa o prawie 20 tys. osób niż w lutym br. Natomiast z danych Eurostatu wynika, że w lutym br. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła jedynie 3 proc.
Pomoc dla producentów jabłek
W związku z utrzymującymi się niskimi cenami jabłek deserowych na rynku krajowym rząd RP opracował krajowe przepisy wdrażające mechanizm pomocy. Do 28 kwietnia br. zakłady przetwórcze zainteresowane zakupem jabłek w ramach mechanizmu „Nadzwyczajna pomoc dostosowawcza dla producentów jabłek” mogą zgłosić swój udział do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Producenci jabłek będą mogli składać wnioski o pomoc do 30 czerwca br.
Najnowsze dane demograficzne
Według zaktualizowanych wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021, populacja ludności Polski liczyła 38 036,1 tys. osób. Liczba ludności była mniejsza o 1,2% w porównaniu z 2011 r. W ciągu dekady przybyło blisko 2 mln osób w grupie wieku 60-65 i więcej. W okresie międzyspisowym zmniejszył się odsetek ludności w wieku produkcyjnym – z 64,4% w 2011 r. do 59,3% w 2021 r. Liczba ludności zmniejszyła się o 476 tys. w ciągu dekady.
ŚWIAT
Trwa trzeci miesiąc agresji Rosji przeciwko Ukrainy.
Od początku inwazji rosyjskie wojsko wystrzeliło na terytorium Ukrainy ponad 1900 rakiet, a obecnie w tym kraju znajdują się 92 rosyjskie batalionowe grupy taktyczne, o siedem więcej niż w ubiegłym tygodniu – podała wczoraj stacja CNN, cytując wysokiej rangi urzędnika Pentagonu.
Siły zbrojne Ukrainy wydały kolejny komunikat dotyczący najnowszych działań: armia kontynuuje ofensywę we wschodniej strefie operacyjnej w celu ustanowienia pełnej kontroli nad obwodami donieckim i ługańskim oraz utrzymania korytarza lądowego z częściowo okupowanym Krymem. W okopach Doniecka i Tauri przeciwnik ostrzeliwuje artylerią, moździerzami i wieloma wyrzutniami rakiet pozycje wzdłuż całej linii frontu.
Musk kupił Twittera
Uznawany za najbogatszego człowieka na świecie miliarder Elon Musk zawarł umowę w sprawie przejęcia serwisu społecznościowego Twitter za 44 mld dolarów – podała firma. Pochodzący z RPA biznesmen wcześniej krytykował portal za zbyt rygorystyczną moderację treści.
Według zawartego porozumienia Elon Musk przejmie kontrolę nad Twitterem płacąc 54,20 dol. za akcję, czyli niecałe 3 dolary powyżej ich ceny na giełdzie. Miliarder zamierza wycofać firmę z giełdy.
Wygrana Macrona
Emmanuel Macron wygrał drugą turę wyborów prezydenckich we Francji. Macron zdobył 58,54 proc. głosów, a jego kontrkandydatka, lider Zjednoczenia Narodowego Marine Le Pen otrzymała 41,46 proc. głosów.
Wybory prezydenckie we Francji odznaczyły się szczególnie niską frekwencją wyborczą, która wyniosła zaledwie 72 procent i była najniższa od 1969 roku.
Zamach na meczet w Afganistanie
Co najmniej 10 osób zginęło, a 40 zostało rannych w wyniku zamachu bombowego na szyicki meczet w mieście Mazar-i-Szarif na północy Afganistanu. Liczące ponad pół miliona mieszkańców (głównie narodowości tadżyckiej) Mazar-i-Szarif w prowincji Balch to największe miasto w północnym Afganistanie. W ub. czwartek wstrząsnęła nim śmiertelna eksplozja. Na nagraniach z miejsca wybuchu widać uciekających ludzi, przede wszystkim przedstawicieli mniejszości etnicznej Hazarów, którzy stanowią około 9 procent 36-milionowej populacji Afganistanu. Są celowo atakowani przez ekstremistów w sunnickim Afganistanie.
Zatonął wycieczkowiec
W sobotę u północnych wybrzeży Japonii zatonął 19-tonowy statek wycieczkowy. Na pokładzie jednostki przebywało 24 osób, w tym dwoje dzieci oraz dwóch członków załogi. Dotychczas znaleziono ciała 10 osób, 16 na razie jest uznanych za zaginionych.
Eksplozja w nielegalnej rafinerii
Ponad 100 osób zginęło w wyniku eksplozji w nielegalnej rafinerii ropy naftowej w stanie Rivers na południu Nigerii. Stan Rivers ze stolicą w ponadmilionowym Port Harcourt, to szósty najludniejszy stan tego kraju. Nigeria jest 14. na świecie producentem ropy naftowej.
Trzęsienie ziemi w Bośni i Hercegowinie
Jedna osoba zginęła, a kilka zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemia o magnitudzie 5,7, które w piątek późnym wieczorem nawiedziło Bośnię i Hercegowinę. Ofiarą śmiertelną jest 28-letnia kobieta. Na dom jej rodziny spadł ogromny głaz. Kobieta zmarła w szpitalu. Epicentrum znajdowało się nieopodal miejscowości Ljubinje na głębokości około dwóch kilometrów. Trzęsienie było odczuwalne w promieniu 400 km od epicentrum, m. in. w Serbii, Chorwacji, Macedonii Północnej, Albanii i Włoszech.
Zmarła najstarsza osoba na świecie
Zmarła Kane Tanaka, uznana za najstarszą osobę na świecie. Kobieta miała 119 lat. Japonka została uznana przez Księgę Rekordów Guinessa za najstarszą osobę na świecie w marcu 2019 roku, w wieku 116 lat. Ponadto stała się najstarszą osobą w historii Japonii po ukończeniu 117 lat i 261 dni we wrześniu 2020 roku.