Dwie wystawy o trudnym okresie historycznym w MO muzeum w Wilnie
LITWA
Dwie wystawy o trudnym okresie historycznym w MO muzeum w Wilnie
Należy się im pamięć i szacunek
Dwie powiązane i nawzajem dopełniające się wystawy do 18 lipca br. można obejrzeć w salach wystawienniczych muzeum MO w Wilnie. Nawiązują one do przełomowych wydarzeń do jakich doszło w mieście nad Wilią w ciągu dekady lat 1939-1949. Ekspozycje są swoistą próbą spojrzenia na sztukę i kulturę zarówno poprzez indywidualne doświadczenia i przeżycia znanych twórców, jak i retrospektywę działalności twórczej malarzy różnej narodowości w okrutnej rzeczywistości z okresu wojny, jak i tuż po niej.
Po kilkumiesięcznej wymuszonej przerwie, muzeum powstałe z osobistej inspiracji naukowców Danguolė i Viktorasa Butkusów, w końcu marca wznowiło działalność. Powrót do normalności wypadł naprawdę imponująco, a zainicjował go najbardziej ambitny i dotychczas największy projekt placówki muzealnej.
Rząd luzuje obostrzenia
W ubiegłym tygodniu rząd podjął decyzję o przedłużeniu kwarantanny o kolejny miesiąc, do 1 czerwca, ale stopniowo są łagodzone jej warunki: będą otwierane wszystkie sklepy, siłownie, kina, restauracje. Ministerstwo zdrowia złagodzenie obostrzeń tłumaczyło tym, że ścisła kwarantanna w kraju obowiązuje od prawie czterech miesięcy i ma coraz większy negatywny wpływ na stan psychiczny i zdrowie ludzi, a całe społeczeństwo jest zmęczone ograniczeniami.
Na Litwie od poniedziałku, 19 kwietnia, zostały otwarte sklepy w dużych centrach handlowych, ale będą one czynne tylko w dni robocze. Od miesiąca w kraju czynne są sklepy, które posiadają osobne, bezpośrednie z zewnątrz wejście. Rząd zezwolił też od poniedziałku na rozpoczęcie działalności teatrów, kin, sal instytucji artystycznych – z ograniczoną liczbą widzów – do 50 osób, które zajmą nie więcej niż 30 proc. miejsc siedzących. Od kilku tygodni czynne są muzea i galerie sztuki.
Bezpośrednie wybory merów – nie zgodne z Konstytucją
Bezpośrednie wybory merów, które na Litwie zostały wprowadzone przed sześcioma latami, są sprzeczne z założeniami Konstytucji. Do takiego wniosku doszli członkowie Sądu Konstytucyjnego, którzy swój werdykt wydali na początku tego tygodnia. W wydanym oświadczeniu SK oświadczył, że z prawnego punktu widzenia bezpośrednie wybory merów byłyby możliwe jedynie w wyniku dokonania zmian zapisów w Ustawie Zasadniczej. Postanowienie SK wejdzie w życie z dniem 3 maja 2023 roku, czyli w dniu, gdy dobiegnie końca kadencja obecnie wybranych merów.
KE zaleca podwyższenie wieku emerytalnego
Komisja Europejska zaleca Litwie do 2040 roku przedłużyć do 72 lat wiek emerytalny. Specjalizujący się w tematyce zdrowotnej i ochrony socjalnej politycy litewscy takie propozycje i obliczenia uważają za teorię oraz mówią, że urzędnicy europejscy nie brali pod uwagę aspektów związanych z jakością życia. Przeprowadzone w roku 2015 badania wykazały, że mężczyźni na Litwie chcieliby pracować do 61 roku życia, a kobiety do 59 (obecny wiek emerytalny to 64 lata dla mężczyzn i 63 dla kobiet).
Wzrosło zapotrzebowanie na gaz
W pierwszym kwartale br. zapotrzebowanie na gaz na Litwie wzrosło o jedną trzecią i wynosiło 8,7 terawatogodzin (TWh). Jak poinformował operator systemu dystrybucji gazu „Amber Grid”, w analogicznym okresie roku ubiegłego zapotrzebowanie na gaz wynosiło 6,8 terawatogodzin. Zdaniem spółki, znaczny wzrost zapotrzebowania na gaz powstał z powodu mroźnej zimy, szczególnie w sektorach produkcji energii cieplnej i elektryczności.
W obłoczkach dymu papierosowego
Na Litwie 28 proc. mieszkańców – to palacze, średnio statystyczna w krajach Unii Europejskiej jest o 5 proc. mniejsza. W naszym kraju najczęściej po papierosa sięgają przedstawiciele brzydkiej połowy i odsetek palących mężczyzn wynosi 45 proc., czyli dwukrotnie więcej niż UE, gdzie odsetek ten wynosi 26 proc. Palących kobiet na Litwie jest mniej i wynosi 14 proc., czyli o wiele mniej niż w krajach UE, gdzie odsetek ten wynosi aż 21 proc.
Wzrost inwestujących na giełdzie
W roku ubiegłym liczba mieszkańców inwestujących na Giełdzie Papierów Wartościowych w porównaniu z rokiem 2019 wzrosła dwukrotnie – z 8 tys. do 16 tys. osób. W związku z tym wyrosła też wartość zawieranych umów – z 90 tys. do 147 tys. euro. Zagraniczne podmioty prawne po raz pierwszy zawarły prawie dwukrotnie więcej umów niż spółki litewskie – odpowiednio 45 tys. i 29 tys.
Mutacja odporniejsza na szczepienia
W Oniksztach (Anykščiai) zidentyfikowano nieznaną dotąd odmianę koronawirusa. Specjaliści twierdzą, że na razie nie ma oznak, że osoby z nową mutacją wirusa przenoszą chorobę w cięższej formie. Stwierdzono 35 przypadków nowego szczepu koronawirusa. Część chorych została hospitalizowana, a jedna trzecia z nich już wróciła do zdrowia. Epidemiolodzy twierdzą, że mutacja E484 może być bardziej odporna na szczepionki.
Przypadki wykrycia mutacji koronawirusa na Litwie nie są zjawiskiem jednostkowym, ale jak na razie nie stwierdzono, by stwarzały one specjalne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.
POLSKA
W 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja
Wspólne Zgromadzenie Narodowe
W ubiegłym tygodniu polski Sejm przez aklamację przyjął uchwałę w sprawie 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. Dokument tej samej treści przyjęty zostanie przez polski Senat oraz litewski Sejm.
„Ustawa Rządowa opierała się na koncepcji demokratyzacji stosunków społecznych i zasadzie podziału władzy. Była wyrazem dążenia do budowy silnego państwa. Stanowiła formę umowy społecznej opierającej się na przekonaniu, że – jak zapisano w artykule V Konstytucji – „wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu” – napisali parlamentarzyści. Jak dodali, potęgę kraju miały gwarantować poszanowanie praw jednostki i utrwalenie etosu obywatelskiego. W uchwale przypomniano, że Konstytucja 3 Maja wprowadzała w Polsce monarchię konstytucyjną, a więc ustrój, który w Europie rozwinął się dopiero w XIX wieku.
Ogromne straty
Przez lockdown polska gospodarka traci 2-3 mld zł tygodniowo – powiedział w wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin. Dodał, że okres postpandemiczny może zacząć się od początku maja, kiedy obostrzenia będą sukcesywnie likwidowane, co zależy od postępu szczepień.
Największa giełda w Europie Środkowej
Mamy absolutnie największą giełdę Europy Środkowej, na obu rynkach GPW jest ponad 800 spółek, a ich kapitalizacja, to ponad bilion 135 mld zł – powiedział prezydent Andrzej Duda podczas otwarcia sesji inaugurującej 30-lecie powstania Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Sprzątanie Polski
Ponad 4600 wolontariuszy z ponad 200 sztabów sprzątało Polskę w ponad 350 akcjach w ramach 3. edycji Operacji Czysta Rzeka. W miniony weekend odbył się finał tej inicjatywy w ponad 200 lokalizacjach w 14 województwach.
Punkt pomocy dla młodzieży
Od 1 maja w Ełku rozpocznie działalność Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży – poinformował prezydent tego miasta Tomasz Andrukiewicz. Dodał, że potrzebę uruchomienia takiej placówki zgłaszali rodzice i nauczyciele.
Mniej uchodźców
W pierwszym kwartale tego roku wnioski uchodźcze złożyło w sumie 720 cudzoziemców, w tym 265 Białorusinów. Z danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców wynika, że łączna liczba wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w pierwszym kwartale tego roku była niższa o prawie 20 proc. w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku.
Pomnik kobietom powstańcom
Stołeczni radni na sesji Rady Warszawy jednogłośnie opowiedzieli się za wzniesieniem w Warszawie pomnika upamiętniającego kobiety, które wzięły udział w Powstaniu Warszawskim. Inicjatorem budowy pomnika „Kobietom Powstania Warszawskiego” jest Fundacja Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego.
Marsz antycovidowców
Kilkaset osób wzięło udział w marszu tzw. antycovidowców, który w niedzielę po południu przeszedł ulicami w centrum Białegostoku. Apelowali o otwarcie gospodarki, powrót dzieci do szkół oraz zniesienie nakazu noszenia maseczek.
ŚWIAT
Problem Korei Płd.
Współczynnik dzietności w Korei Płd. wynosi w 2021 roku 1,1 i w dalszym ciągu jest najniższy na świecie – podała agencja Yonhap, opisując dane z najnowszego raportu Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNPFA), w którym zestawiono 198 państw.
Konfiskata tankowca
Kontenerowiec Ever Given, który w marcu blokował Kanał Sueski, został tymczasowo skonfiskowany w związku ze sporem o wysokość odszkodowania, jakie musi zapłacić jego japoński właściciel. Sąd w Ismailii w Egipcie przyjął wniosek władz kanału w tej sprawie, gdyż wypłata odszkodowania w wysokości ok. 900 mln USD została opóźniona.
Wycofują się z Afganistanu
Administracja Joe Bidena zdecydowała, że do 11 września, czyli w dwudziestą rocznicę zamachów z 2001 roku, wszystkie amerykańskie oddziały opuszczą Afganistan. Oficjalnie USA utrzymują obecnie w Afganistanie około 2,5 tysiąca żołnierzy.
Zarzuty wobec rządu
W brazylijskich szpitalach brakuje lekarstw, nie ma ich też dla podłączanych do respiratorów – alarmuje organizacja Lekarze bez Granic (MsF). Nieadekwatna odpowiedź rządu na epidemię doprowadziła do tysięcy zgonów, których można było uniknąć – oceniła MsF.
Wzrost hojności
Nasilającemu się w Hiszpanii zjawisku ubóstwa, związanego z koronakryzysem, towarzyszy wzrost hojności darczyńców – wynika z najnowszego raportu Caritas. W ciągu zaledwie 12 miesięcy pandemii Covid-19 liczba osób wspieranych w Hiszpanii przez Caritas wzrosła o pół miliona.
NATO wspiera Czechy
NATO oświadczyło, że wspiera Czechy – swego członka – w śledztwie w sprawie „szkodliwej działalności” Rosji na czeskim terytorium, będącej wynikiem „niebezpiecznego zachowania” Moskwy. Praga poinformowała o wydaleniu z kraju 18 rosyjskich dyplomatów z powodu podejrzeń, że rosyjski wywiad miał związek z eksplozją w składzie amunicji w 2014 roku. Pracownicy ambasady zostali zidentyfikowani jako oficerowie rosyjskich służb specjalnych.
Długoterminowa umowa
Ministerstwo obrony Izraela poinformowało o podpisaniu długoterminowej umowy o współpracy wojskowej z Grecją. W ramach umowy izraelski koncern Elbit Systems stworzy centrum szkoleniowe dla lotnictwa Grecji i zmodernizuje grecką flotę powietrzną.