LITWA
Ogólnokrajowe Święto Plonów 2014 odbyło się w Wilnie
Rolniczy asortyment w pigułce
Ręczne ubijanie masła, przetwory mleczne i wszelkiego rodzaju wędliny oraz ryby, wiązanki ze zboża i zioła, rozpalone do czerwieni żelazo i melodie wiejskich kapeli – charakterystyczna dla wsi sceneria roztoczyła się tym razem w samym sercu stolicy, zajmując część Alei Giedymina. W piątek, 5 września, po raz pierwszy, od wielu lat ogólnokrajowe dożynki „Plon 2014” odbyły się w grodzie nad Wilią.
Podczas święta plonów w Wilnie swoje stoiska zaprezentowało 14 rejonów Litwy oraz działające na ich terenach spółki rolnicze.
Na rozpoczęcie święta uczestnicy spotkali się w dominikańskim kościele pw. śś. Jakuba i Filipa na Łukiszkach. Uroczystą Mszę św. celebrował o. Pijus, dziękując za tegoroczne plony oraz za wszystkich ludzi, którzy o te plony się zatroszczyli. Kapłan poświęcił sztandar Litewskiej Izby Rolnej. Natomiast po nabożeństwie odbył się uroczysty przemarsz przedstawicieli rejonów Litwy przez Plac Łukiski.
Rozpoczęła się jesienna sesja sejmowa
10 września rozpoczęła się jesienna sesja parlamentu litewskiego. Do 23 grudnia planowane jest zwołanie 50 posiedzeń plenarnych. Podczas jesiennej sesji Sejm ma, między innymi, rozpatrzeć i zatwierdzić projekt budżetu na 2015 rok. Wiele uwagi posłowie poświęcą ponad 100 projektom, które zostały opracowane w związku z wprowadzeniem na Litwie euro od 1 stycznia 2015 roku.
Sejm Litwy liczy 141 posłów wybieranych na cztery lata. Ośmiu przedstawicieli w litewskim parlamencie ma Akcja Wyborcza Polaków na Litwie. Przewodniczącą frakcji AWPL jest posłanka Rita Tamašuniene.
Emerytury mamy niższe
Emerytury na Litwie są najmniejsze wśród krajów bałtyckich, informuje łotewski urząd statystyczny. W przeliczeniu na euro, w drugim kwartale bieżącego roku średnia emerytura na Litwie wyniosła 240 euro, na Łotwie – 279 euro, w Estonii – 350 euro. W porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku, litewskie emerytury zwiększyły się średnio zaledwie o 1 proc, podczas gdy na Łotwie – o 2,9 proc., a w Estonii – aż o 5,6 proc.
Wybory merów prawdopodobnie 1 marca
W przyszłym roku obywatele Litwy po raz pierwszy wybiorą merów w bezpośrednich wyborach. Do tej pory merowie byli wybierani przez radę danego samorządu spośród członków rady. Bezpośrednie wybory merów wraz z wyborami do rad samorządowych odbędą się prawdopodobnie 1 marca 2015 roku. Wybory będą kosztowały podatnika 17 mln litów. Litewska Główna Komisja Wyborcza proponowała, by wybory odbyły się 22 lutego 2015 roku, jednakże w Sejmie powstała propozycja, by zorganizować je tydzień później – 1 marca.
Łącze gazowe z Polską już w latach 2020-2024
Litewsko-polski projekt łącza gazowego ma być zrealizowany w latach 2020-2024, przewiduje premier Algirdas Butkevičius. Jak powiedział premier, do tego łącza gazowego będzie mógł się dołączyć i prowadzić handel terminal gazu skroplonego w Kłajpedzie. Łącze gazowe pomiędzy Polską i Litwą jest jednym z elementów planu Unii Europejskiej, którego celem jest uniezależnienie energetyczne Litwy, Łotwy i Estonii, obecnie podległych importowi gazu z Rosji. W sierpniu tego roku operatorzy systemów przesyłowych gazu z Polski i Litwy – Gaz-System i Amber Grid – złożyli do odpowiedniej agendy UE wspólne wnioski o współfinansowanie projektowania i budowy gazociągu, który ma połączyć oba kraje.
Nauczyciele będą strajkowali
Związek Zawodowy Pracowników Oświaty zapowiada strajk ostrzegawczy nauczycieli na 1 października tego roku. Weźmie w nim udział co najmniej 100 szkół na Litwie. Nauczyciele będą domagali się podwyżek. Związkowcy chcą przywrócenia wysokości koszyczka ucznia do poziomu z 2009 roku, przyrównanie wynagrodzeń pedagogów pracujących w placówkach przedszkolnych do wynagrodzeń pedagogów w szkołach ogólnokształcących. Nauczyciele domagają się zmniejszenia liczby dzieci w grupach przedszkolnych i w klasach, podpisania z pedagogami umów grupowych i wprowadzenia dla nauczycieli możliwości wcześniejszego odejścia na emeryturę.
Posiedzenie Polsko-Litewskiego Zgromadzenia w październiku
W październiku tego roku w Warszawie odbędzie się posiedzenie Polsko-Litewskiego Zgromadzenia Parlamentarnego. Uzgodnili to współprzewodniczący zgromadzenia – Gediminas Kirkilas i Eugeniusz Grzeszczak.Tematem spotkania będzie realizacja założeń Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy z 1994 r. Polscy i litewscy parlamentarzyści chcą też poruszyć temat relacji z Ukrainą.
Konsulaty Litwy i Polski zorganizowały obchody
500. rocznicy bitwy pod Orszą w Grodnie na Białorusi. W katedrze pw. św. Franciszka Ksawerego odprawiona została Msza święta. Odbył się koncert z udziałem artystów z Białorusi oraz Litwy. W ramach obchodów na Białorusi odbędzie się prezentacja specjalnego numeru polskiego miesięcznika „Mówią Wieki“ w języku białoruskim, poświęconego bitwie pod Orszą.
POLSKA
Docenić zasiew wolności
Warto spojrzeć wstecz na minione 25-lecie polskiej wolności, aby dostrzec i docenić, jak wiele udało się nam wspólnie osiągnąć, jakie efekty dał zasiew polskiej wolności – podkreślił prezydent Bronisław Komorowski podczas niedzielnych dożynek na Jasnej Górze. Pod szczytem jasnogórskim zgromadziło się dziesiątki tysięcy rolników z całego kraju.
Człowiek o różnych obliczach
O dzieciństwie w ziemiańskim majątku, tragicznym losie rodziny po 1939 r. oraz karierze wojskowej – opowiedział Janowi Osieckiemu gen. Wojciech Jaruzelski w książce „Generał”. „Może wstąpiłbym do Armii Krajowej” – mówił były przywódca PRL, wspominając czas wojny.
Autor podkreśla, że celem książki jest ukazanie zmarłego w maju tego roku przywódcy PRL jako człowieka o różnych obliczach, co ma ułatwić ocenę tej kontrowersyjnej postaci.
Więcej pieniędzy na mniejszości
Ponad 143 mln zł na wyznania religijne, mniejszości narodowe i etniczne zamierza w 2015 r. wydać rząd – wynika z projektu budżetu państwa na 2015 r. To o 19,5 proc. więcej niż w 2014 r. Polskie prawo za mniejszości narodowe uznaje mniejszość białoruską, czeską, litewską, niemiecką, ormiańską, rosyjską, słowacką, ukraińską i żydowską, a za mniejszości etniczne – karaimską, łemkowską, romską i tatarską.
Walka o Złote Lwy
13 filmów, w tym sześć premier, znalazło się w konkursie głównym 39. Festiwalu Filmowego w Gdyni. O Złote Lwy powalczą m.in. „Miasto’ 44” w reż. Jana Komasy i „Obywatel” w reż. Jerzego Stuhra. Laureatem Platynowych Lwów został w tym roku Sylwester Chęciński.
Szlak Orła Białego
W Puszczy Augustowskiej powstanie 80-kilometrowy Szlak Orła Białego, który ma pokazać walory przyrodnicze i historyczne miejsc związanych z odwagą Polaków i patriotyzmem walczących o Polskę żołnierzy i partyzantów.
Nieznane wiersze noblistki
„Czarna piosenka” – taki tytuł będzie nosił tomik wczesnych wierszy Wisławy Szymborskiej, w większości nigdy dotąd niepublikowanych, który trafi do księgarń w październiku. Otworzy on serię dzieł noblistki, którą publikować będzie przez 10 lat wydawnictwo Znak.
ŚWIAT
Bezsensowna masakra
Papież Franciszek zaapelował do przywódców religii i wyznań świata o mobilizację, by sprzeciwić się wojnom i przemocy. „Każda wojna jest bezsensowną masakrą” – napisał do uczestników międzyreligijnego spotkania w Antwerpii w Belgii.
Niemcy stawają okoniem
Szef klubu parlamentarnego SPD, partii współrządzącej w Niemczech, Thomas Oppermann wykluczył możliwość zwiększenia przez Niemcy wydatków na wojsko do 2 proc. PKB. Obecnie Berlin przeznacza na obronność 1,3 proc. PKB. Na zakończonym w zeszły piątek szczycie NATO kraje Sojuszu, które wydają mniej niż 2 proc. PKB na obronność, zgodziły się osiągnąć ten poziom w ciągu 10 lat.
Apel do Ligi Arabskiej
Sekretarz generalny Ligi Arabskiej Nabil el-Arabi zaapelował do wszystkich 22 krajów członkowskich Ligi o „zbrojną i polityczną” walkę z bojownikami Państwa Islamskiego, islamistycznej organizacji, która opanowała znaczne terytoria w Syrii i Iraku.
Nowa inicjatywa
Rząd Wielkiej Brytanii zaoferuje mieszkańcom Szkocji konwent konstytucyjny w sprawie zwiększenia ich samodzielności wobec Londynu, jeśli w referendum niepodległościowym 18 września zagłosują na nie. Inicjatywa ta pojawiła się w momencie, gdy w szeregach zwolenników utrzymania Szkocji w Zjednoczonym Królestwie widać przejawy paniki.
Groźba prezydenta
Prezydent Autonomii Palestyńskiej Mahmud Abbas zagroził zerwaniem współpracy z Hamasem, oskarżając ten radykalny ruch o przeszkadzanie rządowi w wypełnianiu swej funkcji w Strefie Gazy. Choć w Ramalli działa nowy rząd, to sam Hamas faktycznie kieruje Strefą Gazy i po ofensywie izraelskiej na tę enklawę palestyńską praktycznie zawiesił porozumienie z umiarkowanym ruchem Fatah Abbasa.
Rosyjska reakcja
Porwanie funkcjonariusza estońskiego kontrwywiadu do Rosji wygląda na rosyjską reakcję na wizytę prezydenta Baracka Obamy w Estonii i ustalenia szczytu NATO w Walii – powiedział Keir Giles, dyrektor ośrodka badawczego Conflict Studies Research Centre. Prezydent USA odwiedził Estonię w dniach 2-3 września, w przededniu szczytu NATO w walijskim Newport (4-5 września). Estoński oficer został uprowadzony w czwartek późnym popołudniem, a wiadomość o tym podano w piątek rano.