Wyprawa po medycznym Wilnie
Od leczenia chorób zaklęciami, amuletami, środkami ludowymi, upuszczaniem krwi – po pierwsze szpitale dla ubogich, powstanie Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Wileńskiego i otwarcie jednego z pierwszych w Europie Instytutu Szczepień. Niewyobrażalnie szybkiemu postępowi medycyny w Wilnie od XVI do XX wieku poświęcona jest nowa trasa platformy „Neakivaizdinis Vilnius” – „Och, boli! Medycyna w Wilnie: od szpitali do szczepionek”.
– Niewielu wie, że Wilno było jednym z liderów, którzy zaczęli wykorzystywać postępowe odkrycia medyczne. Pomysł na trasę poświęconą medycynie zrodził się po przeczytaniu wspomnień lekarza i profesora Józefa Franka o Wilnie. Był on nie tylko wspaniałym lekarzem, ale też pisarzem, który szczegółowo opisał Wilno z początku XIX wieku – miejsca, ludzie, wydarzenia tamtej epoki. Oczywiście okres postpandemiczny ożywił ten temat, zaktualizował go, wielu bowiem zaczęło aktywnie interesować się zdrowiem, leczeniem, szczepionkami – początki tworzenia trasy wspomina przewodnik Andrius Pavelko.
Trasa tematyczna obejmuje 12 opowiadań odzwierciedlających początki medycyny wileńskiej w XVI wieku i jej postęp w XX wieku. Prowadzi przez wileńską starówkę – miejsca, gdzie się znajdowały miejskie szpitale, zabytkowe apteki, pierwsze kliniki uniwersyteckie, szpital żydowski czy też pomniki poświęcone najsłynniejszym lekarzom miasta. Można się dowiedzieć również, w którym budynku w 1781 r. powstał Wydział Lekarski Uniwersytetu Wileńskiego – najstarsza uczelnia medyczna na Litwie. Mieściły się tu nie tylko aule lekarsko-przyrodnicze, laboratorium chemiczne, pracownia anatomii i prosektorium, ale też pierwszy ogród botaniczny w Wilnie i całym Wielkim Księstwie Litewskim. Założył go słynny francuski botanik i lekarz Jean- Emmanuel Gilibert.
Jak podkreśla A. Pavelko, to właśnie powołanie na Uniwersytecie Wileńskim Wydziału Lekarskiego oraz wielka chęć zgromadzenia najlepszych ówczesnych profesorów z całej Europy, którzy nie tylko wykładali, ale także wykorzystywali swoją wiedzę do leczenia i profilaktyki zdrowotnej mieszczan, doprowadziły do tego, że postęp medycyny w Wilnie był szybszy niż w innych miastach Europy.
Jednym z przystanków na trasie jest tzw. „Dom Franka” – obecnie mieści się w nim Instytut Francuski. Frank swoją karierę rozpoczął w Wiedniu, przybył do Wilna w 1804 roku. Nie tylko wykładał na Uniwersytecie Wileńskim, był też znakomitym praktykującym lekarzem. W Wilnie krążyły pogłoski, że potrafi rozpoznać chorobę nawet po zapachu. Założył w Wilnie pierwszy w Europie Instytut Macierzyństwa, który udzielał pomocy biednym położnicom, Instytut Szczepień, ambulatorium, prowadził działalność charytatywną. Powołał także Wileńskie Towarzystwo Lekarskie – pierwszą we wschodniej Europie organizację, zrzeszającą lekarzy, chirurgów i farmaceutów, której celem było doskonalenie, zdobywanie doświadczenia i szerzenie wiedzy naukowej.
Innym intrygującym przystankiem na trasie jest dawny Teatr Anatomicznego (w nieczynnej wtedy cerkwi Przeczysienskiej), w którym eksponowane były zgromadzone przez profesorów uczelni eksponaty z zakresu anatomii i zoologii.
W 1832 roku po zamknięciu Uniwersytetu Wileńskiego zbiory przekazano Uniwersytetowi Kijowskiemu (Ukraina).
Muzeum Medycyny Uniwersytetu Wileńskiego nadal gromadzi i wystawia różne eksponaty związane z historią medycyny.
Inf. samorządu m. Wilna
Na zdjęciu: w tym budynku w roku 1781 powstał uniwersytecki Wydział Lekarski