Obchody Święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Świętnikach
Bukiet ziół
– taką właśnie nazwę miały obchody Święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – Matki Boskiej Zielnej w Świętnikach (r. trocki). 13 sierpnia o godz. 17.00 na placyku przy bibliotece zebrali się wierni, aby uczestniczyć w polowej Mszy św., którą celebrował ks. Józef Makuć, wikariusz parafii pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokach. Poświęcił też płody ziemi, bukiety ziół.
Po nabożeństwie odbył się koncert, który rozpoczął zespół „Vilsa” z Uniwersalnego Centrum Wielofunkcyjnego w Rykontach pod kierownictwem Dariusza Niedźwieckiego. Warto zaznaczyć, że na scenie świętnickiej zabrzmiała piosenka „Hej, Polacy-Kresowiacy” do słów Apolonii Skakowskiej, a także piosenki do słów Aleksandra Śnieżki, muzykę do których skomponował Władysław Niedźwiecki – ojciec Dariusza.
Z odległego Mariampola (r. wileński) na święto przybyły zespoły taneczne „Malwy” i „Kropelki” ora młodzieżowy zespół tańca ludowego ,,Hałas” z Czarnego Boru pod kierownictwem Krystyny Wołejko. Zespół taneczny „Kropelki” przedstawił widzom różnorodny repertuar, w którym były nie tylko polskie i litewskie tańce ludowe, ale również stylizowane tańce innych narodów świata. Głośne brawa zdobył taniec żydowski. Publiczność była też niesłychanie zachwycona strojami zespolaków. Burzą oklasków publiczność spotkała uroczy taniec z palmami przy dźwiękach „Walca wileńskiego”.
Występy muzyczne zakończyła kapela „Randes-Vous” z Landwarowa (kierownik Bożena Raczyńska). Muzykanci swoim graniem i śpiewem porywali widzów do tańca.
Organizatorem imprezy był Oddział Biblioteki Publicznej Samorządu Rejonu Trockiego w Świętnikach (bibliotekarka Krystyna Razvadauskienė). Prowadzące konferansjerkę, uczennice Gimnazjum w Trokach Daniela Monkiewicz oraz Patrycja Macijewska, opowiedziały krótko o tradycjach Święta Matki Boskiej. Podkreśliły, że najstarszym świętem maryjnym jest Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, zwane też świętem Matki Boskiej Zielnej. Ta uroczystość jest obchodzona przez chrześcijan już od V wieku. Tradycje obchodów 15 sierpnia zawsze miały charakter ściśle ludowy i związany ze zwyczajami agrarnymi. Na ich ukształtowanie miała wpływ legenda opowiadająca o apostołach, którzy po śmierci Maryi wybrali się do jej grobu i zamiast Jej ciała zobaczyli, że jest on po brzegi wypełniony różnymi kwiatami. W tym dniu we wszystkich kościołach święci się płody ziemi, a przede wszystkim dojrzałe zboża i zioła. Taki poświęcony bukiet miał ogromne znaczenie w wiejskiej obrzędowości i wierzeniach. Z czcią i szacunkiem zabierano go do domu i chowano w zaszczytnym miejscu za „świętym” obrazem. Bukiet poświęconych ziół miał przynieść domostwu błogosławieństwo i ochronić przed wszelkimi nieszczęściami – uderzeniem pioruna, chorobą, złośliwą działalnością czarownic.
Przybyłych na święto gości serdecznie przywitała organizatorka święta, bibliotekarka Razvadauskienė. W swoim przemówieniu podziękowała wszystkim, kto przyczynił się do zorganizowania imprezy, kto nie zważając na wielki upał, nie szczędził swoich sił, aby święto było udane. Pani Krystyna przedstawiła zebranym nowego przewodniczącego Wspólnoty wsi Świętniki Stanisława Tomasza Rozwadowskiego życząc mu sukcesów w pracy społecznej.
Na imprezę przybyli również goście – prezes Trockiego Rejonowego Oddziału ZPL Jarosław Narkiewicz, radne samorządu rejonu trockiego Teresa Sołowiowa i Alina Kowalewska, starosta gminy Stare Troki Anna Ingielewicz.
Narkiewicz podziękował rolnikom za ciężki trud, a także złożył organizatorom imprezy serdeczne gratulacje i podziękowania za dotychczasową działalność. Radna Sołowiowa dziękowała za pielęgnowanie naszych tradycji, kultury, obyczajów i życzyła, aby nigdy nie zabrakło chleba powszedniego na stołach. Kowalewska zaś życzyła miłego świętowania i zaprosiła wszystkich do Rudziszek na wrześniową imprezę dożynkową. Starosta Ingielewicz życzyła wszystkim dobrego urodzaju, dobrego nastroju i dobrej zabawy.
Organizatorka imprezy wdzięczności za wsparcie finansowe święta kieruje do władz samorządu rejonu trockiego oraz starosty Starych Trok Ingielewicz. Za pomoc w realizowaniu święta też dziękuje Związkowi Polaków na Litwie i bibliotece w Małych Ligojniach w rejonie wileńskim, które były partnerami imprezy oraz wszystkim uczestnikom za aktywny udział i niezwykle piękne występy.
Niezmiernie cieszy fakt zwyczaju święcenia bukietów „na Zielną” jest nadal znany, choć niestety, już nie tak powszechny jak dawniej. Dzisiaj zespół symboli i znaczeń związanych ze świętem Matki Boskiej Zielnej na Litwie przestaje do nas przemawiać, jest traktowany wyłącznie jako folklor. Brak kontaktu z naturą, ale także z rodzinną tradycją, z dziadkami i babciami, dla których była to wiedza odziedziczona, przechowywana przez pokolenia. To jest problem dotykający wszystkich, bo przestajemy rozumieć ewangeliczne przypowieści, kiedyś tak blisko związane z ludzkim doświadczeniem, dziś coraz bardziej abstrakcyjne albo baśniowe.
Jesteśmy dumni z tej tradycji, by na Zielną spotykali się rodacy, krewni, znajomi. Wierzymy, że będzie to nadal kontynuowane. Superowy nastrój towarzyszył wszystkim zebranym, miejscowym oraz okolicznym mieszkańcom, przybyłym gościom. Cieszymy się razem!
Edward Mackiewicz
Na zdjęciach: jesteśmy dumni z tradycji świętowania Zielnej
Fot. Krystyna Razvadauskienė