LITWA
Najważniejsze wiadomości 2021 roku
Dziennikarze podsumowali najważniejsze wiadomości mijającego roku, wśród których wymieniono m. in.: napływ migrantów, kryzys w stosunkach z Chinami oraz zamieszki pod Sejmem latem 2021 roku. Czwartym ważnym wydarzeniem był kryzys rządu, spowodowany zrealizowanym tranzytem nawozów sztucznych przedsiębiorstwa „Belaruskalij”. Następnymi wyodrębnionymi wiadomościami były konflikty między rządem a prezydentem Gitanasem Nausėdą, marsz w obronie rodzin oraz drugi rok pandemii.
Kwarantanna krótka, ale bardziej rygorystyczna
Gdyby z powodu pogarszającej się sytuacji epidemicznej na Litwie ponownie została wprowadzona kwarantanna, będzie ona krótka, ale surowa – zapowiedziała premier Ingrida Šimonytė.
Według ministra zdrowia Arūnasa Dulkysa, kwarantanna będzie trwała trzy, cztery tygodnie. Šimonytė poinformowała, że surowe ograniczenia zostaną wprowadzone, jeżeli na oddziałach intensywnej terapii zostanie zajętych 240 łóżek. Obecnie zajętych jest 110 łóżek.
Obłudna gra litewskich konserwatystów w Sejmie
Problemy pisowni imion i nazwisk
21 grudnia pod obrady Sejmu miał trafić od dawna przygotowywany, lecz ciągle „mrożony” w sejmowej zamrażarce projekt Ustawy o pisowni imion i nazwisk. Na projekt ten od dłuższego czasu czeka nie tylko polska społeczność na Litwie, ale także osoby, które wstąpiły w związki małżeńskie z obywatelami innych państw.
Kwestia pisowni nazwisk polskich na Litwie od lat pozostaje jednym z najbardziej drażliwych problemów w stosunkach polsko-litewskich. Wprowadzenie pisowni polskich nazwisk na Litwie i litewskich w Polsce z użyciem wszystkich znaków diakrytycznych przewiduje Traktat polsko-litewski z 1994 roku.
Szersze pojęcie osoby publicznej
Sejm uchwalił poprawki do Ustawy o informowaniu publicznym, poprzez które bardziej konkretnie określił pojęcie osoby publicznej.
Zgodnie z przyjętą zasadą, za osobę publiczną będzie uważany państwowy polityk, sędzia, funkcjonariusz państwowy czy samorządowy, urzędnik państwowy, osoba zatrudniona w instytucji państwowej lub samorządowej na podstawie umowy o pracy, jeżeli podejmowane przez nią decyzje mają wpływ na społeczeństwo, jak również członkowie grup roboczych, komitetów i rad powołanych przez wspomniane instytucje. Do grona osób publicznych zaliczono ponadto członków organów zarządzania oraz kierowników instytucji kontrolowanych przez państwo i samorządy. Nadal za osoby publiczne będą uznawani członkowie organów zarządzania partii politycznych czy komitetów wyborczych, jak również kandydaci w wyborach.
6600 ciężkich skutków ubocznych szczepionek
W ciągu roku prowadzenia szczepień przeciwko COVID-19 mieszkańcy Litwy zgłosili 6605 przypadków skutków ubocznych szczepionek od koronawirusa. 407 mieszkańców poinformowało o ciężkich działaniach niepożądanych szczepionek.
Do 24 grudnia tego roku wpłynęły 3243 zgłoszenia o skutkach ubocznych po przyjęciu preparatu „Comirnaty”, 2267 zgłoszeń o działaniach niepożądanych szczepionki „Vaxzevria”, 604 zgłoszenia dotyczyły działań niepożądanych szczepionki „Spikevax”, 463 mieszkańców poinformowało o pogorszeniu się stanu zdrowia po przyjęciu specyfiku „Janssen”. W przypadku 28 zgłoszeń nazwa specyfiku nie jest znana.
W Wilnie więcej mieszkańców i małżeństw
Podczas gdy ogólny wskaźnik urodzeń na Litwie maleje, w Wilnie poziom demograficzny sukcesywnie wzrasta. W tym roku w stolicy urodziło się 6521 dzieci, czyli o 189 więcej niż w roku ubiegłym. W roku 2021 w mieście stołecznym chłopczyków urodziło się 0,6 proc. więcej niż dziewczynek.
Liczba dwojaczków natomiast sukcesywnie spada. W tym roku w Wilnie urodziło się 79 par bliźniąt, podczas gdy w roku ubiegłym – 109 par, w 2019 roku – 127 par. W tym roku trojaczki przyszły na świat w jednej rodzinie, podczas gdy w latach poprzednich w stolicy zarejestrowano po dwie takie rodziny.
W mijającym roku w litewskiej stolicy związek małżeński zawarła 5001 para, czyli o 201 więcej niż w roku ubiegłym. W tym roku w Sylwestra pobiera się 23 pary. Ciekawostką jest to, że w dniu 12.02.2022 pobierze się 18 par, zaś 22.02.2022 – 5 par i te liczby mogą jeszcze wzrosnąć.
Parking „Europy” jest niebezpieczny
Sąd Dzielnicowy m. Wilna uznał parking centrum handlowego „Europa” w Wilnie za niebezpieczny i przysądził kobiecie, która wypadła wraz z samochodem z parkingu, odszkodowanie w wysokości ponad 200 tys. euro.
Szkodę tę wyrówna kobiecie podmiot Prime Location Property Fund, który przejął prawa od spółki budowlanej Hanner, która budowała galerię „Europa”. Kobieta trafiła na oddział intensywnej terapii z powodu licznych obrażeń ciała po tym, gdy 25 kwietnia 2019 roku samochód z niewiadomych przyczyn zaczął poruszać się do przodu i wypadł z 5. piętra parkingu centrum handlowego. Sąd stwierdził, że spółka budowlana nie urządziła prawie kilometrowej barierki, zaś ochroną dla ludzi i pojazdów jest do tej pory jedynie dekoracyjne wykończenie fasady parkingu.
Śledztwo w sprawie budowy parkingu prowadzi również prokuratura dzielnicowa w Wilnie.
POLSKA
Przyjazd Paderewskiego
Kilkaset osób wzięło udział w inscenizacji przyjazdu Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania w przeddzień wybuchu powstania wielkopolskiego. W poniedziałek obchodzono po raz pierwszy Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu i było największym zwieńczonym zwycięstwem zrywem niepodległościowym na terenie zaborów. Dzień przed insurekcją do stolicy regionu przyjechał, tłumnie witany przez mieszkańców, Paderewski.
Najniższa liczba ofiar
Od piątku do niedzieli (24-26 grudnia) na polskich drogach doszło do 110 wypadków; zginęły cztery osoby, a 140 zostało rannych – poinformował kom. Robert Opas z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Dodał, że to najniższa zanotowana liczba ofiar śmiertelnych od wielu lat.
Patriota i bohater
Dokumenty, jakie przekazał CIA płk Ryszard Kukliński miały wielką wartość i były jednym z najcenniejszych źródeł informacji dla USA. Wydarzenia z 1981 pokazały, że był on bohaterem i patriotą, zaś generał Jaruzelski zdrajcą, który był lojalny przede wszystkim wobec ZSRR – powiedział prof. Mark Kramer, historyk z Uniwersytetu Harvarda.
Połowa za dobrowolnością
Co trzeci Polak jest za wprowadzeniem obowiązkowego szczepienia dla wszystkich – wynika z sondażu opublikowanego w „Rz”. Jak wynika z sondażu IBRiS, mimo dramatycznie wysokiej liczny zgonów w Polsce z powodu Covid-19 nadal blisko połowa Polaków jest za dobrowolnością w kwestii szczepień (46,7 proc.). Z drugiej strony za takim obowiązkiem jest co trzeci ankietowany (31,6 proc.) – a przychylność wobec tego pomysłu rośnie z wiekiem – w grupie od 60 lat w górę „za” jest między 43 a 49 proc. osób.
Hasło z kolędy
Orszaki Trzech Króli 2022 odbędą się 6 stycznia zgodnie z aktualnymi wytycznymi Ministerstwa Zdrowia i Sanepidu. Hasłem przewodnim będą słowa „Dzień dziś wesoły” zaczerpnięte z kolędy „Z narodzenia Pana”. Tym razem organizatorzy proponują m.in. Bieg Trzech Króli.
ŚWIAT
Rekordowy rok pod względem liczby uwięzionych dziennikarzy
W bieżącym roku aresztowano dotychczas 293 dziennikarzy, podczas gdy w całym ubiegłym roku takich przypadków było 280. Co najmniej 24 ludzi mediów zginęło w czasie pełnienia obowiązków służbowych. Najwięcej uwięzionych było w bieżącym roku w Chinach, Myanmarze i Egipcie. Te i szereg innych danych podano w dorocznym raporcie Komitetu Ochrony Dziennikarzy (CPJ) – niezależnego konsorcjum z siedzibą w Nowym Jorku.
Już trzeci rok z rzędu na czele tego spisu znajdują się Chiny, rządzone twardą ręką przez Xi Jinpinga, gdzie za kratki trafiło 50 dziennikarzy, przy czym są to tylko dane oficjalne. Nowością dla tego kraju jest to, że po raz pierwszy aresztowano tam również dziennikarzy z Hongkongu na podstawie osławionego prawa o bezpieczeństwie narodowym, narzuconego przez Pekin.
Watykański raport: dzieci pierwszymi ofiarami pandemii
Drastyczny wzrost ubóstwa
Dramatyczny obraz odziaływania pandemii na dzieci rysuje raport watykańskiej komisji ds. Covid-19, która działa przy dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. Suche dane mówią o eksplozji ubóstwa, wzroście liczby głodujących dzieci oraz nasileniu przemocy wobec nieletnich. Raport wskazuje m. in. na rolę parafii w zapobieganiu szerzenia się biedy i konieczności prewencyjnego wychodzenia z pomocą do najbardziej zagrożonych rodzin.
Raport zatytułowany „Najbardziej bezbronne ofiary pandemii” dokumentuje drastyczny wzrost ubóstwa na całym świecie w wyniku koronawirusa. Wskazuje, że w ciągu ostatnich miesięcy znacząco wzrosła świadomość tego, że ochrona praw dzieci może przyczynić się do promocji gospodarczego i społecznego rozwoju, a brak takich działań popycha najmłodszych w ręce różnego rodzaju przestępców.
Rozmowy na temat bezpieczeństwa
Rosja potwierdziła, że otrzymała propozycję NATO, aby 12 stycznia przyszłego roku rozpocząć obustronne rozmowy na temat bezpieczeństwa w Europie. Na 12 stycznia zaplanowano w Brukseli posiedzenie Komitetu Wojskowego NATO z udziałem szefów sztabów generalnych sił zbrojnych państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Agencja DPA, powołując się na służby prasowe Sojuszu, podała, że posiedzenie Rady NATO-Rosja rzeczywiście planowane jest na ten sam dzień.
Tysiące sfałszowanych paszportów
Policja w Niemczech wykryła do tej pory ponad 11 tys. przypadków sfałszowanych paszportów szczepień przeciw Covid-19; liczba oszustw w tej dziedzinie zauważalnie wzrosła od listopada – informuje „Tageszeitung”, który zebrał dane z Państwowych Urzędów Kryminalnych (LKA) wszystkich krajów związkowych. Zakłada się, że duża liczba oszustw pozostaje niewykryta.
ZSRR mógł się utrzymać
– ZSRR można było mimo wszystko utrzymać, gdyby stał się on konfederacją suwerennych republik, jednak przed 30 laty nie doceniono problemów narodowościowych w tym państwie – powiedział Michaił Gorbaczow, który w 1991 roku ustąpił ze stanowiska prezydenta Związku Radzieckiego.
Gaz dla przyjaciół
Prezydenci Rosji i Serbii, Władimir Putin i Aleksandar Vučić omówili telefonicznie dostawy gazu dla Serbii. W listopadzie br. prezydenci ustalili, że Serbia przez pół roku płacić będzie 270 USD za 1 tys. m3 gazu. Rosja jest teraz faktycznie wyłącznym dostawcą gazu dla Serbii, a kontrakt na dostawy rosyjskiego błękitnego paliwa wygasa pod koniec roku. Putin zapowiadał w listopadzie, że Rosja w sprawie ceny gazu „znajdzie takie rozwiązanie, które będzie do przyjęcia dla serbskich przyjaciół”.
Meksyk nie będzie szczepić dzieci
Meksyk nie zamierza szczepić dzieci do 15. roku życia. Poinformował o tym podczas konferencji prasowej prof. Hugo López-Gatell, wiceminister zdrowia, który jest również epidemiologiem. 127,5-milionowy kraj w pełni zaszczepił do tej pory 72,7 mln mieszkańców (56,4 proc. populacji kraju), kolejnych około 9,2 mln obywateli przyjęło pierwszą dawkę szczepionki przeciwko COVID-1.