Wspólna akcja „wiernych Piątce” i Gimnazjum im. J. Lelewela

Wielopokoleniowe przedsięwzięcie

8 października odbędzie się pierwszy desant absolwentów gimnazjum oraz obecnych gimnazjalistów do miejsc spoczynku wybitnych wilnian

Jak zapowiadaliśmy poprzednio, tradycyjne czerwcowe spotkanie absolwentów legendarnej polskiej wileńskiej szkoły nr 5, zrzeszonych w Towarzystwie Absolwentów „Zawsze wierni „Piątce” tego roku było poświęcone pamięci profesorów oraz absolwentów – wybitnych osobistości powojennej polskiej inteligencji. Wspomnień było wiele i nie było im końca. Na tym też spotkaniu padła propozycja, m. in. absolwentki roku 1946 Janiny Gieczewskiej, byśmy otoczyli opieką groby naszych profesorów, spoczywających na cmentarzach Wilna i okolic podwileńskich. Pomysł ten został przyjęty z aprobatą.

Do akcji zaprosiliśmy również aktualne Gimnazjum Inżynieryjne im. Joachima Lelewela, które jest spadkobiercą „Piątki”. Jest to więc nasze wspólne wielopokoleniowe przedsięwzięcie. Jej celem jest oddanie hołdu pamięci pierwszym profesorom, którzy wpoili nam umiłowanie Ojczyzny, wierność wartościom wiary i patriotyzmu. Stawiamy również zadanie, aby odnaleźć groby naszych niezapomnianych Nauczycieli, które wymagają renowacji i w miarę możliwości w przyszłości groby te „wskrzesić”. Naszym zamiarem jest też przekazanie sztafety umiłowania historii szkoły aktualnym pokoleniom.

Ostatnio więc trwały poszukiwania archiwalne miejsc pochówku dawnych nauczycieli, a i pamięć wielu z nas nie zawiodła. Najwięcej profesorów „Piątki” spoczywa na wileńskich nekropoliach. Zostały też opracowane najkrótsze ścieżki, które prowadzą do odpowiedniego miejsca pochówka.

Trasy i wybitni ludzie

Dla tych, którzy chcieliby wziąć udział w naszej wyprawie, podajemy trasę naszego pierwszego „zwiadu”.

Odjazd autokarem od Domu Kultury Polskiej 8 października (piątek) o godz. 10.30.

1. Cmentarz na Lipówce (św. Jefrasinii):

Zbigniew Rymarczyk – absolwent roku 1950, nauczyciel fizyki, wieloletni zastępca dyrektora szkoły;

Bolesław Święcicki – wybitny matematyk, w minionym okresie profesor na USB;

Helena Tomaszewska – nauczycielka angielskiego i łaciny;

Bazyli Kowalewicz – polonista;

Kiriłł Surkow – matematyk;

Bazyli Tulisow – nauczyciel geografii, zast. dyrektora gimnazjum w okresie powojennym;

Konstanty Tyszkiewicz – rusycysta, wychowanek szkoły dla szlachetnie urodzonych w Petersburgu;

Aleksiej Aleksiejenko – matematyk;

Maria Roszczenko – rusycystka, dyrektorka szkoły.

2. Cmentarz na Starej Rossie

Stanisława Pietraszkiewiczówna – polonistka, spadkobierczyni nauk filomatów, które zaszczepiała w gimnazjum, praprawnuczka filomaty Onufrego Pietraszkiewicza;

Anatol Woronko – matematyk, w czasie wojny żołnierz AK;

Janina Pieniążkowa – polonistka, absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, jedna z organizatorek szkolnej twórczości artystycznej, co stanowiło podłoże dla założenia „Wilii”;

Eugenia Januszkiewiczówna – fizyk;

Władysław Korkuć – absolwent 1950 r., współzałożyciel zespołu „Wilia” oraz założyciel szeregu zespołów w szkołach polskich na Wileńszczyźnie;

Prof. Jerzy Orda – wybitny Polak, nieoficjalny „konsultant” życia kulturalnego „Piątki” i „Wilii”, historyk, nieprześcigniony znawca historii Wilna;

Groby rodzinne Korzenieckich – Olgierd Korzeniecki, absolwent 1950 r. jeden z pierwszych członków Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, pomysłodawca prowadzenia archiwum szkoły, wybitny na Litwie oftalmolog.

3. Cmentarz Bernardyński

Andrzej Biega – nauczyciel łaciny oraz języka niemieckiego, znał też grecki. Prawdziwy erudyta;

Maria Czekotowska – polonistka oraz nauczycielka francuskiego, jedna z organizatorek szkolnej twórczości artystycznej, studentka Sorbony;

Jan Pakalnis – absolwent 1950 r. archiwista szkoły, zawdzięczamy Mu wyjątkowo bogatą kronikę, obecnie pieczołowicie przechowywaną w Muzeum Szkolnictwa Wileńszczyzny;

Krystyna Pytlewicz, Antoni Pytlewicz – (absolwenci 1952 r. 1948 r.) rodzeństwo, wyjątkowo zaangażowani w życie „Piątki”;

Bronisława Kowalczyk-Brazauskienė – absolwentka 1949, córka legionisty Antoniego Kowalczyka, nagrodzonego orderem Virtuti Militari oraz dwoma Krzyżami Walecznych. Spoczywa razem ze swym dzielnym Ojcem.

4. Cmentarz św. św. Piotra i Pawła

Groby rodzinne Szpilewskich: Anna Szpilewska – nauczycielka matematyki, nie ukrywająca swej głębokiej wiary, lubiana Nauczycielka, wychowała pięcioro swoich dzieci w wierze, każdy został matematykiem, czworo uczyło się w „Piątce”;

Groby rodzinne Skrobotów: Ludmiła Skrobot – absolwentka „Piątki”, zaangażowana w działalności życia polskiego, członkini zespołu „Wilia”, żona znakomitego solisty Jana Skrobota;

Groby rodzinne Ambrożewicz-Kudirko: Jadwiga Ambrożewicz-Kudirko – absolwentka 1949 r. dziennikarka, badacz historii wybitnych ludzi, związanych z Wilnem, pisarka;

Janina Strużanowska – wybitna Polka, założycielka Polskiego Teatru w Wilnie (dziś Polskie Studio Teatralne);

Jerzy i Halina Choroszewscy – absolwenci 1949 r. i 1951 r. – wybitni Polacy, Jerzy – współzałożyciel Polskiego Klubu Dyskusyjnego (działał w latach 1989-1995). Halina – przywódca nielegalnej grupy konspiracyjnej, działającej w gimnazjum, przeciwnik repatriacji rodaków do Polski;

Jadwiga Pietkiewicz z domu Zykówna – absolwentka 1952 r., niestrudzona strażniczka zabytkowych wileńskich nekropolii, wieloletnia chórzystka w kościele śś. Piotra i Pawła;

Halina Jotkiałło – dziennikarka mediów polskich na Litwie.

5. Cmentarz na Wirszuliszkach (Suderwski)

Groby rodziny Stecewiczów: Felicja Stecewicz – nauczycielka fizyki w „Piątce”, synowie – Renard, Andrzej i Zbigniew, absolwenci „Piątki”, Zbigniew – wieloletni nauczyciel fizyki i astronomii, Renard – naukowiec, wysokiej klasy specjalista fizyki molekularnej.

Halina i Piotr Szulscy – małżeństwo, absolwenci „Piątki”, Halina – nauczycielka matematyki w szkole, zaangażowana w działalność „Wilii”, jako tancerka od pierwszego roku istnienia zespołu;

Franciszek Kowalewski – absolwent „Piątki” 1949 r., syn zesłańców, inżynier z zawodu, prezes, a po latach honorowy prezes zespołu „Wilia”, organizator wielu polskich przedsięwzięć kulturalnych;

Janina Subocz-Lewczuk – absolwentka 1957 r., całe życie poświęciła pracy w szkole wiejskiej, gdzie uczyła dzieci polskiego. Prowadziła też naukę języka polskiego w Kownie, w zespole „Wilia” była od pierwszego roku jego istnienia, wiele lat była jego konferansjerką;

Marian Wojtkiewicz – absolwent roku 1951, znany jako człowiek walczący o polskie sprawy na Litwie. Był inicjatorem wyjazdu do Moskwy w sprawie utrzymania w Wilnie polskości, w tym pracy szkół polskich i pozwolenia na działalność polskiego zespołu „Wilia”. Ze sceny znany jako solista „Kapeli Wileńskiej”, niezapomniany Wujek Maniek.

Pierwszy wyjazd do miejsc spoczynku naszych profesorów i wybitnych Polaków związanych z „Piątką” w tym miejscu zakończymy. Serdecznie dziękujemy Ambasadzie RP w Wilnie za dofinansowanie akcji – opłata usług transportowych.

Na Ziemi Wileńskiej spoczywa wielu nauczycieli i wybitnych absolwentów „Piątki”. Zamierzamy odwiedzić ich groby w okresie późniejszym:

na Antokolu, w Alei Zasłużonych spoczywają: Stanisław Jakutis i Medard Czobot;

na Rokanciszkach: Anatol Waleszkiewicz i Zdzisław Tuliszewski;

na Karwieliszkach: Krystyna i Stanisław Krzywiccy, Maria Niedźwiecka;

na cmentarzu w Rzeszy: Kazimierz Kozłowski;

na cmentarzu w Podborzu: Wacław Baranowski;

na Cmentarzu Żydowskim: Bełła Biber.

Jak dotąd nie znaleźliśmy miejsca spoczynku: Ludwika Kuczewskiego, Heleny Tyszkówny (zw. Skrzypeczka), Vintbergaitė (imienia nie pamiętamy, historyk, nazywaliśmy ją Hannibalem), Helena Untenówna.

Niniejszą publikacją oddajemy też hołd pamięci młodszej generacji Nauczycieli, którzy również odeszli do Domu Ojca:

Teresa Valuntienė, Nina Binder, Nelli Tiukina, Nina Rockina, Emma Titarienko, Irena Britikowa, Boguslavas Vilkočinskas, Margarita Vitkienė, Anatolij Szewielzon, Irena Mackiewicz (matematyk), Halina Karagoz, Czesław Mickiewicz, Genovaitė Kubilienė, Lina Lawrentiewa, Mirosław Czerniawski, Anatolij Woroncow.

Cześć Ich pamięci!

Serdecznie dziękujemy radnej m. Wilna z ramienia AWPL-ZChR Pani Renacie Cytackiej za wsparcie drugiego wyjazdu do odległych od Wilna miejsc spoczynku naszych Nauczycieli. Mamy też okazję podziękować pani radnej za wieloletni udział w naszych spotkaniach czerwcowych i zaangażowanie w rozstrzyganiu bolących spraw, dotyczących „Piątki”.

Szanowni Koledzy, spotykamy się więc 8 października przy Domu Kultury Polskiej o godz. 10.30. Nie zapomnijmy o maseczkach ochronnych oraz zniczach.

Towarzystwo Absolwentów „Zawsze wierni „Piątce”

Na zdjęciu: przy grobie nauczyciela Andrzeja Biegi (1884-1952) na Cmentarzu Bernardyńskim
Fot. Marian Dźwinel

<<<Wstecz