77. rocznica bitwy pod Krawczunami
Bądźmy godni naszych bohaterów
Póki będzie istniał świat, Polacy wileńscy będą pamiętali o swoich bohaterach – powiedział prezes Związku Polaków na Litwie Waldemar Tomaszewski na wiecu pamięci w podwileńskich Krawczunach w 77. rocznicę operacji wyzwolenia Wilna „Ostra Brama”. Podczas uroczystości odbyła się też ceremonia wręczenia medali „Pro Patria” za zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej oraz uhonorowano osoby, od lat zaangażowane w organizację patriotycznego apelu.
Nie zważając na lejący się z nieba żar, Polacy z Wilna, Wileńszczyzny oraz Macierzy stawili się dzisiaj gromadnie w Krawczunach, by oddać cześć żołnierzom Armii Krajowej, którzy 13 lipca 1944 roku stoczyli w tej podwileńskiej miejscowości bój o Wilno. Na 26. wiec pamięci w miejscu zwycięskiej bitwy akowców z niemieckim okupantem zaprosił Wileński Rejonowy Oddział Związku Polaków na Litwie.
Niech ich przykład nas wzmacnia
– Chcemy dziś oddać hołd pamięci dowódcy I Brygady Wileńskiej AK Czesławowi Grombczewskiemu „Jurandowi” i 79 jego podwładnych żołnierzy, którzy przed 77 laty ponieśli śmierć na polu walki za Polskę, Wilno, Wileńszczyznę, nasze lepsze jutro – podczas polowej Mszy św. powiedział ks. Józef Aszkiełowicz, proboszcz parafii w Butrymańcach i Podborzu (r. solecznicki).
– Niech ich przykład nas wzmacnia na każdy dzień życia. Bądźmy dumni z tego wszyscy, że jesteśmy Polakami, że mamy taką piękną historię, z której możemy być dumni i czerpać z niej siły na dalsze życie, na przyszłość. Bądźmy godni naszych bohaterów – wspólnie z zebranymi modlił się również proboszcz parafii w Duksztach ks. Henryk Naumowicz. Liturgię śpiewem upiększył zespół z Wojdat „Ballada”.
Przed nabożeństwem przy pomniku bohaterom AK wieńce złożyły liczne delegacje z Wileńszczyzny oraz Polski: Zarządu Głównego Związku Polaków na Litwie i jego oddziałów, posłów z ramienia AWPL-ZChR, Ambasady RP na Litwie, samorządów rejonu wileńskiego i solecznickiego, organizacji kombatanckich, Instytutu Pamięci Narodowej, Nasielskiego Rajdu Motocyklowego, Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Hołd poległym złożyli harcerze z Wileńskiego Hufca Maryi im. Pani Ostrobramskiej, młodociani uczestnicy obozu dziecięcego „Polne kwiaty” w pobliskich Płocieniszkach, mieszkańcy Wileńszczyzny.
Podczas uroczystości tradycyjnie został odczytany Apel Poległych i Pomordowanych. „Chwała bohaterom Wileńszczyzny!”, „Cześć ich pamięci!” – zabrzmiało donośnie na krawczuńskich polach. Odśpiewano też „Rotę” – hymn Polaków na Wileńszczyźnie.
Medale „Pro Patria”
Z okazji kolejnej rocznicy bitwy pod Krawczunami list do prezesa ZPL i AWPL-ZChR Waldemara Tomaszewskiego oraz uczestników apelu skierował minister - członek Rady Ministrów RP Michał Dworczyk, który podczas uroczystości odczytała konsul Ambasady RP na Litwie Irmina Szmalec.
Patriotyczna uroczystość w Krawczunach była też okazją do wręczenia dla 9 mieszkańców Wilna i Wileńszczyzny medali „Pro Patria”, nadanych przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Odznaczeni zostali: Krystyna Sławińska, Edmund Szot, Tadeusz Romanowski, Wacław Wilkojć, Waldemar Szełkowski, Andrzej Saletis, Zdzisław Szkuder, Jarosław Szostko, Jarosław Miłosz.
„Medale „Pro Patria” – akt najwyższego uznania za Państwa pracę, oddanie, zaangażowanie, za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Pomimo trudniejszych chwil potrafili się Państwo wspiąć na wyżyny swoich umiejętności pracując na rzecz innych. To dzięki takim ludziom, jak polegli żołnierze wileńskiej Armii Krajowej, a także takim ludziom, jak Państwo, którzy nie zapominają o Wileńszczyźnie, polskość nadal stanowi jej nieodłączny element” – powiedziała konsul Szmalec, która w imieniu szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka wręczyła medale odznaczonym. W imieniu wnioskodawców przyznania tej prestiżowej nagrody nagrodzonym pogratulował prezes Stowarzyszenia Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Józef Szyłejko. Podziękował też organizatorom wiecu pamięci za piękną uroczystość.
W imieniu głównego organizatora corocznych uroczystości w Krawczunach głos zabrał prezes Związku Polaków na Litwie i Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin, europoseł Waldemar Tomaszewski. Wyrazy podziękowania za przybycie skierował do wszystkich uczestników i organizatorów wiecu pamięci, podkreślając, że to dzięki ich aktywności, patriotyzmowi i zaangażowaniu apel ten stał się wielką uroczystością. Zwrócił się też do licznie zgromadzonych harcerzy, młodzieży i dzieci, bo jak zaakcentował, to głównie z myślą o nich takie wydarzenia są organizowane.
„Póki będzie istniał świat, Polacy wileńscy będą wspominali swoich bohaterów” – powiedział Tomaszewski. Jako prezes ZPL zapowiedział, że zadaniem i ambicją organizacji jest to, żeby patriotyczne imprezy wileńskie, czy to na Rossie, czy w Kolonii Wileńskiej, też byłyby tak liczne jak w Krawczunach.
Do zebranych zwrócił się też prezes Klubu Akowców kapitan Stanisław Poźniak, jedyny akowiec na dzisiejszym wydarzeniu. Podziękował wszystkim za aktywny udział w apelu i pamięć o wydarzeniach sprzed 77 lat.
Dyplomy uznania
Podczas uroczystości prezes ZPL i AWPL-ZChR uhonorował osoby, które od lat angażują się w organizację wiecu pamięci w Krawczunach. „To nie lada wysiłek” – o ich trudzie organizacyjnym mówił Tomaszewski. Dyplomy uznania otrzymali: Edmund Szot, Stanisław Adomajtis, Krystyna Stefanowicz, Wioletta Cereszka, Arnold Piotrowicz, Mirosław Gajewski i Algimant Baniewicz. Dyplomy uznania wręczono również księżom Aszkiełowiczowi i Naumowiczowi w podzięce „za wieloletnie poświęcenie, głoszone Słowo Boże podczas rokrocznych przedsięwzięć w podwileńskich Krawczunach, upamiętniających stoczoną tu zwycięską bitwę żołnierzy Armii Krajowej z niemieckim okupantem o Wilno, za działalność duszpasterską, która owocuje zachowaniem pamięci o bohaterach tamtych dni, jak też przekazanie tej pamięci dla mieszkańców Wileńszczyzny zwłaszcza dla młodzieży oraz przyszłych pokoleń”.
Podczas uroczystości miała się odbyć jeszcze jedna ważna ceremonia uhonorowania. Przedstawiciele Poznańskiego Oddziału Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej mieli wręczyć nagrodę „Żurawina” Bogusławowi Nizieńskiemu – wielkiemu przyjacielowi Wileńszczyzny, wilnianinowi z urodzenia, niekwestionowanemu autorytetowi, byłemu Rzecznikowi Interesu Publicznego, Kanclerzowi Orderu Orła Białego, sędzi – który co roku przyjeżdża z Polski na apel w Krawczunach. W tym roku, niestety, w drodze na uroczystość, pod Olitą, został ranny w wypadku samochodowym, trafił do szpitala. Waldemar Tomaszewski zwrócił się do zebranych, prosząc o modlitwę o zdrowie dla Nizieńskiego.
Po zakończeniu części oficjalnej uroczystości prezes ZPL zaprosił wszystkich zebranych na koncert patriotyczny oraz piknik żołnierski i przypomniał, że „w następnym roku spotykamy się w tym samym miejscu o tej samej godzinie”.
***
13 lipca 1944 roku pod Krawczunami (rejon wileński) stoczona została krwawa bitwa wojsk Armii Krajowej z niemieckimi oddziałami. W walce poległo 79 akowców, w tym dowódca I Brygady Wileńskiej AK Czesław Grombczewski ps. „Jurand”, a około 100 zostało rannych. Mimo ilościowej przewagi Niemców, Polacy wyeliminowali z dalszych walk blisko tysiąc z 3 tys. żołnierzy niemieckich, naruszając przeprawę przez Wilię wycofujących się z Wilna oddziałów. Bitwa odbyła się podczas operacji wyzwolenia Wilna „Ostra Brama” w ramach ogólnopolskiej akcji „Burza”.
Iwona Klimaszewska
Na zdjęciach: w Krawczunach jak co roku gromadnie zebrali się rodacy, aby złożyć hołd poległym bohaterom