Wystawa o Konstytucji 3 Maja na Placu Katedralnym w Wilnie
Ważna nie tylko dla Polski i Litwy
„Konstytucja 3 Maja. Historia i tradycja” – pod takim tytułem na początku tego tygodnia w Wilnie została otwarta plenerowa wystawa poświęcona przypadającej w tym roku 230. rocznicy uchwalenia pierwszej w Europie Ustawy Zasadniczej oraz uchwalenia Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. Eskpozycję przygotowało Muzeum Historii Polski we współpracy z Instytutem Historii Litwy oraz ministerstwami spraw zagranicznych obu krajów.
Kilkadziesiąt plansz ustawionych na Placu Katedralnym opowiada o kryzysie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku i przedstawia specyfikę funkcjonowania wielonarodowego państwa. Ekspozycja prezentuje też obchody pierwszej rocznicy uchwalenia konstytucji w 1792 roku, pamięć o niej w XIX wieku, ustanowienie święta narodowego w 1919 roku, wymazanie go z oficjalnego kalendarza w czasach PRL i następnie przywrócenie w 1990 roku.
– Zależało nam na tym, żeby przypomnieć Konstytucję 3 Maja zarówno jako wielkie dzieło elit politycznych Rzeczpospolitej Obojga Narodów (...), ale też, w miarę możliwości, spojrzeć na to nie tylko z punktu widzenia Warszawy, ale też Litwinów, którzy w większości również mówili po polsku, ale mieli własną odrębną tożsamość – zaznaczył Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski.
Alvydas Nikžentaitis, dyrektor Instytutu Historii Litwy, w rozmowie przyznał, że „uchwalenie Konstytucji 3 Maja na Litwie nie jest zbyt dobrze znane, niektórzy uważają, że zapoczątkowało ono utratę niezależności Litwy”. Historyk dodał jednak, że „w ciągu ostatnich lat stopniowo utrwala się w społeczeństwie wiedza o tym wydarzeniu i świadomość jego znaczenia”. Nieprzypadkowo więc ekspozycja jest prezentowana w otwartej przestrzeni w centralnym miejscu miasta. – Chcemy, by jak najwięcej ludzi zapoznało się z dokumentem ważnym nie tylko dla Polski, Litwy, ale też Europy i świata – podkreślił dyrektor Instytutu Historii Litwy. Wystawa w Wilnie będzie czynna przez najbliższy miesiąc. Następnie będzie prezentowana w innych miastach Litwy, a towarzyszyć jej będą spotkania litewskich historyków z lokalną społecznością.
Pod koniec maja wystawa „Konstytucja 3 Maja. Historia i tradycja” zostanie otwarta w Kijowie, a w Warszawie – 20 października, w 230. rocznicę uchwalenia Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów – ważnego dla Litwy dokumentu, który wprowadzał m.in. proporcjonalny udział Litwinów i Polaków w strukturach zarządzania przyszłym unitarnym państwem.
PAP/Aleksandra Akińczo