Wernisaż wystawy „Ostatni świadkowie. Portrety bohaterów II wojny światowej”

Historia wydobyta ze wspomnień

18 grudnia w Centrum Kultury i Duchowości, mieszczącym się w klasztorze oo. franciszkanów w Wilnie, odbyło się uroczyste otwarcie multimedialnej wystawy fotograficznej Bartosza Frątczaka pt. „Ostatni świadkowie. Portrety bohaterów II wojny światowej”. Jej premiera została objęta patronatem honorowym szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka oraz prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dra Jarosława Szarka.

Na wernisaż wystawy przybyli prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Mikołaj Falkowski, sekretarz tej fundacji Maria Przełomiec, ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska, konsul Ambasady RP Irmina Szmalec, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński, doradca ministra kultury RL Karolina Narkiewicz, historyk prof. Jarosław Wołkonowski, dyrektor Centrum Kultury i Duchowości Regina Karpowicz, gwardian klasztoru o. Marek Dettlaff, dyrektor Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie s. Michaela Rak, kombatanci uwiecznieni na portretach.

Jak powiedział Falkowski, ta wystawa jest zbiorem nie tylko 20 fotografii, lecz przede wszystkim zapisem audiowizualnym, dźwiękowym, filmowym tego, co się nazywa historią mówioną, historią wydobytą ze wspomnień i relacji uczestników wydarzeń nie tylko II wojny światowej, ale przede wszystkim uczestników polskiego podziemia niepodległościowego, kombatantów, zarówno tych znanych jak i cichych, zapomnianych i nieznanych bohaterów walk o niepodległość, a potem walk z okupacją sowiecką na szeroko pojętej Wileńszczyźnie, w dużej części na obszarze dzisiejszej Białorusi.

Zabierający głos o. Dettlaff, nawiązując do wystawy zaznaczył, że w tym klasztorze podczas okupacji niemieckiej był ruch konspiracyjny, wytwarzane też były nowe dokumenty tożsamości dla Żydów, dzięki którym wielu z nich mogło przeżyć.

– Jesteśmy w przededniu świąt Bożego Narodzenia. Patrząc na te zdjęcia pomyślałam, że kiedy usiądziemy do wigilijnego stołu, powinniśmy wsłuchać się w opowieści naszych dziadków. To jest ważne, byśmy przekazali je dalej – powiedziała ambasador Doroszewska.

– Jak opowiedzieć to, co jest niemożliwe do opowiedzenia, jak przez historie 20 osób opowiedzieć o czymś takim niewysłowionym jak wojna. Ale przez pojedyncze historie być może udało się ułożyć kilka puzzli ludzi, którzy w czasie wojny byli bohaterami. Bo my dziś wiemy, ile czasu trwała wojna i zakończyła się właśnie tak. Oni, gdy podejmowali decyzję – pójść do lasu, roznosić ulotki – tego nie wiedzieli. Dlatego tę wystawę chciałbym poświęcić tym, którzy w tamtym momencie dziejowym dokonali właśnie takiego wyboru. Zarówno tym, którzy dziś są tutaj z nami, jak i tym, których już nie ma – powiedział autor wystawy fotograf Bartosz Frątczak. Podziękował wszystkim, którzy wspierali go podczas pracy nad wystawą, a szczególnie Mikołajowi Falkowskiemu, za to, że uwierzył w ten projekt. Frątczak zaprezentował katalog wystawy w językach polskim i angielskim, opatrzony wstępem prof. Wołkonowskiego i własnym.

Na wystawie, nad którą praca trwała dwa lata, jest eksponowanych 20 portretów weteranów z Polski, Litwy i Białorusi. Są tam m. in. portrety Bogusława Nizieńskiego, Stanisława Poźniaka, Edwarda Klonowskiego, Weroniki Sebastianowicz, Stanisławy Kociełowicz. Portrety są połączone z kodami QR, które udostępniają internetową wersję wystawy, a dzięki niej można wysłuchać słowa bohatera ze zdjęcia. Kody można zeskanować telefonami komórkowymi. Wystawa będzie czynna do 5 stycznia 2020 r.

Projekt jest realizowany we współpracy z Fundacją „Pomoc Polakom na Wschodzie” i ze środków Senatu RP w ramach sprawowania opieki nad Polonią i Polakami za granicą.

Kilka słów o autorze wystawy. Bartosz Frątczak urodzony jest w Stargardzie Szczecińskim, obecnie mieszka w Wilnie, jest pracownikiem Instytutu Polskiego w Wilnie. Studiował filozofię, teologię oraz pedagogikę, a pracuje w dziedzinie fotografii, dziennikarstwa i bibliotekarstwa. Jest autorem zdjęć do książki „Tak teraz postępują uczciwi ludzie. Polacy z Wileńszczyzny ratujący Żydów”, wydanej w 2019 r. przez Instytut Polski w Wilnie.

Jan Lewicki

Na zdjęciach: Bartosz Frątczak zaprezentował katalog wydany w języku polskim i litewskim
Fot.
autor

<<<Wstecz