W Wilnie działa Centrum Języka Polskiego i Kultury

Podnieść rangę polskich szkół

Będziemy kontynuować to, co robiliśmy przez bez mała 60 lat: kształcić nauczycieli, prowadzić badania naukowe zarówno nad językiem polskim, jak i literaturą. Zależy nam, żeby w szkole polskiej był dobry nauczyciel nie tylko z języka polskiego. Żeby specjaliści różnych przedmiotów potrafili legitymować się piękną, dobrą polszczyzną – powiedziała doc. dr Henryka Sokołowska, kierownik programu studiów polonistycznych w Akademii Edukacji Uniwersytetu im. Witolda Wielkiego w Kownie (lit. VDU), podczas otwarcia Centrum Języka Polskiego i Kultury w Wilnie.

W czwartek, 30 maja, w Wilnie odbyło się otwarcie Centrum Języka Polskiego i Kultury. Będzie ono kształcić nauczycieli języka polskiego do polskich szkół, a także specjalistów z innych przedmiotów. Otwarcie Centrum było także jednym z punktów programu wizyty delegacji polskich parlamentarzystów z Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, którzy spotkali się m. in. z przewodniczącym litewskiego parlamentu Viktorasem Pranckietisem, z litewską sejmową komisją oświaty i nauki, posłami Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin oraz ministrem oświaty Litwy Algirdasem Monkevičiusem.

Dobry dzień dla polskiej edukacji

– To bardzo ważne, aby młodzież, studenci mogli nie tylko uczyć się programu języka polskiego i kultury, ale też pracować w Centrum i popularyzować kulturę obu krajów oraz realizować wspólne projekty. Mam nadzieję, że świadkowie dzisiejszego wydarzenia również w przyszłości przyczynią się do owocnej pracy instytucji. Uniwersytet zaś, ze swojej strony, zapewnia, że zrobi wszystko, abyśmy mogli tutaj każdego roku spotykać i cieszyć się z rezultatów pracy Centrum – powiedział Juozas Augutis, rektor Uniwersytetu im. Witolda Wielkiego (UWW).

W uroczystości udział wzięli także: przedstawiciele Komisji ds. Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, posłowie – Rafał Grupiński, Krystyna Szumilas, Mirosława Stachowiak-Różecka oraz Tomasz Zieliński, przewodniczący Komisji ds. Oświaty i Nauki Eugenijus Jovaiša w Sejmie RL, Jarosław Narkiewicz, poseł na Sejm RL z ramienia Akcji Wyborczej Polaków na Litwie - Związku Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR), Urszula Doroszewska, ambasador Polski na Litwie, konsul Marcin Zieniewicz, Artur Ludkowski, doradca premiera Litwy, Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”, wykładowcy i studenci uczelni.

Ambasador Doroszewska podkreśliła, że to jest bardzo szczęśliwy i dobry dzień dla edukacji w państwie litewskim oraz dla wzajemnych stosunków obu państw. „Jeśli będziemy kształcić w dobry sposób nauczycieli języka polskiego, to wzmocnimy relacje między naszymi krajami. Wszystkim nam zależy, aby te relacje dobrze się rozwijały, żeby młodzież nie wyjeżdżała gdzieś za morza, tylko pracowała na rzecz naszych ojczyzn, w tej części Europy” – powiedziała Doroszewska.

Centrum zostało powołane w celu zapewnienia większej liczby nauczycieli w szkołach z polskim językiem nauczania i jest wynikiem stanowczych oraz skutecznych działań AWPL-ZChR nie tylko w zachowaniu polonistyki pedagogicznej w Wilnie, ale i jej rozszerzenia. Nie poddano się próbom likwidacji kierunku, czego wynikiem jest istnienie dwóch polonistyk w Wilnie.

Możliwość podwójnej specjalizacji

Centrum Języka Polskiego i Kultury w Akademii Edukacji UWW będzie kontynuowało działalność polonistyki, która przez blisko 60 lat istniała w Państwowym Instytucie Pedagogicznym (przekształcony z czasem na Uniwersytet Pedagogiczny, a potem Litewski Uniwersytet Edukologiczny – LUE). W wyniku reorganizacji szkół wyższych na Litwie i decyzji o przyłączeniu LUE do uczelni kowieńskiej wynikł problem studiów polonistycznych. Przeniesienie tego kierunku do Kowna nie miało sensu, gdyż studia tu podejmują Polacy z Wileńszczyzny. Od dwóch lat poszukiwano najlepszego rozwiązania. Ostatecznie uzgodniono, że przy VDU zostanie powołane właśnie Centrum, które działałoby w Wilnie.

Zapowiadają się atrakcyjne kierunki studiów. Będą one współfinansowane zarówno przez Litwę, jak też Polskę. Centrum Języka Polskiego i Kultury w Wilnie oferuje nie tylko studia polonistyczne o kierunku pedagogicznym, ale też inne zintegrowane kierunki. Studenci będą mogli wybrać dodatkowe równoległe studia. Jak podkreśliła dr Sokołowska, jest to powrót do korzeni, wszak poloniści do roku 1992 zawsze mieli możliwość zdobycia podwójnej specjalności. To się sprawdziło: sporo osób odnalazło się jako nauczyciele wielu przedmiotów.

– Cieszymy się, że na studia w Wilnie możemy zaprosić absolwentów na różne kierunki. Chętni będą mogli wybrać dodatkowo równolegle anglistykę lub lituanistykę. Oprócz tego zostały uruchomione studia z filologii angielskiej z dodatkowym językiem, którym może być np. polski. Podobnie lituanistykę można studiować z modułem języka polskiego. Powołane zostały takie kierunki, jak nauczanie początkowe i nauczanie przedszkolne. Można zatem przyjść na studia z pedagogiki wczesnoszkolnej albo przedszkolnej i wybrać dodatkowy moduł języka polskiego – tłumaczyła kierownik Centrum, podkreślając, że takie rozwiązanie zostało pomyślane o polskich placówkach edukacyjnych, w których, jak wiadomo, brakuje nauczycieli klas początkowych oraz przedszkolanek.

Uczelnia ogłosiła rekrutację na kolejny rok akademicki. Tymczasem wykładowcy Centrum już pracują ze studentami, którzy wcześniej podjęli studia na LUE. Dr Sokołowska podkreśliła też, że na Akademii Edukacji jest wzmocnione nauczanie języka angielskiego. „Nauczyciele, których kształcimy, nabywają umiejętności biegłego posługiwania się angielskim, współpracy z innym człowiekiem, pracy w zespole. Wszystko to jest dobrą monetą w szukaniu zatrudnienia. Będziemy się starali być jak najbliżej szkoły, aby polskie szkoły na Wileńszczyźnie nie ustępowały pod względem jakości innym placówkom” – podkreśla kierowniczka Centrum.

Powołane Centrum nie przekreśla działalności filologii polskiej na Uniwersytecie Wileńskim istniejącej tu od 1993 roku, która kształci specjalistów w zakresie polskiej literatury, kultury, języka, zajmuje się badaniami naukowymi.

Nowy podręcznik – już we wrześniu

– Wypada podziękować panu rektorowi i wszystkim, którzy przyczynili się do tej niezwykle ważnej inicjatywy. Centrum będzie miejscem kształcenia nauczycieli, co jest bardzo istotne, i myślę, że żadne słowa nie wyrażą naszego zobowiązania. Liczymy przede wszystkim na trwałość tego pomysłu, na jego rozwój i na to, że znajdą się liczni chętni studenci, którzy będą tutaj studiować i będą myśleli o przyszłości, ale też będą zaglądali do przeszłości: na tradycje Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej. Bo są to tradycje, które musimy hołubić i pielęgnować dla lepszej przyszłości. Posłowie Jarosław Narkiewicz i Eugenijus Jovaiša byli w tej sprawie bardzo aktywni – powiedział podczas otwarcia Centrum poseł na Sejm RP Rafał Grupiński.

Członkowie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży w Sejmie RP w przededniu otwarcia Centrum spotkali się w litewskim sejmie z Komitetem Oświaty i Nauki. Rozmowy z litewskimi politykami dotyczyły głównie problemów oświaty polskiej na Litwie związanych z brakiem podręczników, wyłączeniem języka polskiego z obowiązkowego egzaminu na maturze, ujednoliconej matury z litewskiego. Podsumowując wizytę, poseł Grupiński powiedział, że został nawiązany stały kontakt z komisją Sejmu Litwy i że jest w przygotowaniu podręcznik z języka polskiego dla klasy 1. szkół polskich.

– Minister Monkevičius zapewnił nas, że będzie finansowanie na ten podręcznik. Rozmawialiśmy też o tym, aby stale ukazywały się nowe podręczniki dla dzieci klas polskich. Co roku te finansowania mają być kontynuowane. Jesteśmy na dobrej drodze. Jeśli chodzi o naukę języka litewskiego, to mówiliśmy o tym, żeby metodyka nauczania dzieci, które nie znają tego języka, była dostosowana do ich poziomu. Drugim elementem było potraktowanie języka polskiego na maturze jak języka państwowego, żeby była punktacja na studia – podsumował wizytę poseł Grupiński. Zaznaczył, że posłowie spotkali się z otwartą postawą litewskiego ministra oświaty, ale realizacja zobowiązań jest procesem i wymaga więcej czasu. Nowy podręcznik, zdaniem Grupińskiego, miałby się ukazać w polskich szkołach już we wrześniu.

Priorytetowe problemy

Posłowie z Polski spotkali się także z frakcją AWPL-ZChR. W spotkaniu uczestniczyła starosta frakcji Rita Tamašunienė, a także posłowie: Czesław Olszewski, Zbigniew Jedziński, Jarosław Narkiewicz i Leonard Talmont. Przewodniczący Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży zaznaczył, że członkowie polskiego Sejmu przybyli, żeby wspierać dążenia polskiej mniejszości skierowane na zachowanie i rozwój polskiej oświaty na Litwie.

O stanie i podstawowych problemach, z jakimi borykają się polskie szkoły na Litwie, opowiedziała Tamašunienė. Druk podręczników dla polskich szkół, na które dotychczas nie było środków budżetowych, oraz ujednolicenie egzaminu z języka litewskiego – te problemy wymieniła wśród priorytetowych. Zaznaczyła też, że brakuje stanowiska koordynatora szkół mniejszości narodowych w litewskim ministerstwie oświat oraz długoterminowego planu dla szkół mniejszościowych. Podkreśliła, że osiągnięciem jest akredytacja polskich szkół na Wileńszczyźnie, którą zrealizowano dzięki poprawce w Ustawie autorstwa posłów AWPL-ZChR. Tamašunienė zwróciła też uwagę na wymiar społeczny utrzymania szkół w miejscowościach wiejskich mimo małej liczby uczniów, gdyż często pełnią one rolę także ośrodków kulturalnych.

Posłowie polskiego parlamentu interesowali się, jak odbywa się „nadrabianie” godzin z języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowej, czy jest potrzeba budowania długotrwałej strategii dla polskich placówek oświatowych, pytali też o ustawę o mniejszościach narodowych.

Nie uniknięto też tematu niedawnych wyborów oraz rozmów koalicyjnych. Na co posłowie AWPL-ZChR zgodnie orzekli, że popularność partii rośnie dzięki prowadzonej przez nią polityce społecznej oraz prorodzinnej, skierowanej do wszystkich obywateli Litwy, zaś w rozwiązaniu kwestii mniejszości narodowych na Litwie tak samo jak problemów polskich szkół ważne są nie stanowiska, lecz dobra wola oraz współpraca wszystkich stron.

Na zakończenie wizyty posłowie zwiedzili Gimnazjum im. Szymona Konarskiego w Wilnie. Wizyta na Litwie delegacji komisji Sejmu RP – to kontynuacja współpracy z litewską sejmową komisją oświaty i nauki, która została nawiązana w ubiegłym roku. Litewscy posłowie w Warszawie gościli w październiku ub. r. Odwiedzili wówczas też szkoły litewskie na Sejneńszczyźnie.

Teresa Worobiej

Na zdjęciu: doc. dr Henryka Sokołowska z nadzieją patrzy na przyszłość Centrum
Fot. autorka

<<<Wstecz