Święto Objawienia Pańskiego nie będzie na Litwie przenoszone na niedzielę

I Trzej Królowie od Wschodu przybyli

W niedzielę, 6 stycznia, Kościół obchodził jedno z największych świąt – Objawienie Pańskie, zwane popularnie świętem Trzech Króli. Tego dnia w Wilnie już po raz 19. przeszedł orszak Trzech Króli. Teatralizowany pochód od Ostrej Bramy na plac Katedralny organizuje Teatr Staromiejski.

Ten dzień daje początek karnawałowi, który trwa do wtorku przed środą popielcową, która z kolei rozpoczyna okres Wielkiego Postu (w tym roku wypada to 6 marca). W ludowej tradycji utarł się zwyczaj kolędowania: chodzenia od domu do domu, śpiewania kolęd, hucznego świętowania Bożego Narodzenia. Teatralizowane pochody – to domena dużych miast. Szczególnie uroczyste i wielobarwne odbywają się w sąsiedniej Polsce. W tym roku wzięło w nich udział 1,2 mln osób. Na Litwie orszaki odbywają się w nieco skromniejszej oprawie – w Wilnie i Kownie. W wileńskim, dominują kukły, w które ubierają się aktorzy. Po drodze uczestnicy teatralizowanego marszu witają się i składają przechodniom życzenia. Natomiast na placu Katedralnym odgrywana jest scena złożenia hołdu Nowonarodzonemu Dzieciątku przez mędrców ze Wschodu.

Od tego roku na Litwie Objawienie Pańskie przybrało nowy charakter – odtąd nie będzie ono przenoszone z dnia 6 stycznia na najbliższą niedzielę. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Kurii Rzymskiej zaaprobowała prośbę przewodniczącego Konferencji Biskupów Litwy, abp. Gintarasa Grušasa w sprawie pozwolenia świętowania Objawienia Pańskiego (Święta Trzech Króli) w dniu 6 stycznia (nie przenosząc tego święta na niedzielę) oraz nadania tej uroczystości rangi święta liturgicznego nieobowiązkowego. W święta ważne, ale nieobowiązkowe wierni nie są zobowiązani do uczestnictwa we Mszy świętej. Niemniej jednak biskupi zachęcają do udziału w liturgii również w te dni.

W niektórych krajach Święto Trzech Króli jest dniem wolnym od pracy – tak jest w Polsce, Austrii, Chorwacji, Finlandii, Grecji, Grenlandii, Hiszpanii, Liechtensteinie, Słowacji, Szwajcarii, Szwecji, Wenezueli, Włoszech, na Cyprze oraz w trzech landach niemieckich (w Badenii-Wirtembergii, Bawarii, Saksonii).

Uroczystość Objawienia Pańskiego czci objawienie się Boga człowiekowi, obecność Boga w historii człowieka, a także uzdolnienie człowieka do rozumowego poznania Boga. Symbolami święta są następujące opisy w Ewangelii – historia przedstawiona przez św. Mateusza, według której Mędrcy ze Wschodu przybyli do Betlejem, aby oddać pokłon Jezusowi, Chrzest Chrystusa w Jordanie oraz Cud przemienienia wody w wino w Kanie Galilejskiej. We wczesnym chrześcijaństwie dzień ten obchodzony był na Wschodzie jako święto Bożego Narodzenia, a także wspomnienie pokłonu Mędrców, Chrztu Pańskiego i przemiany wody w wino w Kanie Galilejskiej. Było to święto Epifanii – Objawienie Pańskie – objawienia się Boga całemu światu. Jako święto niezależne od Bożego Narodzenia w Kościele rzymskim zaczęto obchodzić od końca IV w. Później wydzielono też święto Chrztu Pańskiego na niedzielę po 6 stycznia, a wspomnienie cudu w Kanie na drugą niedzielę zwykłą. W związku z tym główną treścią święta w liturgii łacińskiej stał się pokłon Mędrców ze Wschodu, chociaż pozostałe aspekty, a więc Chrzest Chrystusa i wesele w Kanie są także wielokrotnie wspominane w tekstach liturgicznych.

Tego dnia w kościołach święci się kadzidło, mirrę oraz złoto. Na pamiątkę darów, które złożyli Mędrcy – złoto, jako wyraz władzy królewskiej; kadzidło, jako symbol boskości; mirra, zapowiedź męczeńskiej śmierci. Zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła wykształcił się na przełomie wieków XV i XVI wieku. Poświęcanym kadzidłem, którym była żywica z jałowca, okadzano domy i obejście, co miało znaczenie symbolicznego zabezpieczenia go przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano całej szyi.

Dzisiaj najczęstszym zwyczajem jest poświęcenie kredy, którą pisze się nad drzwiami domu K+M+B lub C+M+B z dodaniem bieżącego roku. Zwyczaj ten upowszechnił się w XVIII wieku. Skróty te tłumaczy się różnie: Christus Mansionem Bendicat (Chrystus błogosławi temu domowi) lub – jak tłumaczy napis św. Augustyn – Christus Multorum Benefactor (Chrystus dobroczyńcą wielu), czy też jako pierwszych liter łacińskich nazw trzech zbawczych zdarzeń świętowanych w Epifanię: Cogitum – Matrimonium – Baptisma (łac. Poznanie – Wesele – Chrzest). Natomiast napis K+M+B – jest skrótem imion trzech mędrców przekazanych przez legendę średniowieczną: Kacpra, Melchiora i Baltazara.

Teresa Worobiej

Na zdjęciach: od tego roku właśnie 6 stycznia wyjdą Trzej Królowie na ulice litewskich miast;
na placu Katedralnym złożono hołd Nowonarodzonemu
Fot.
Marian Paluszkiewicz

<<<Wstecz