Najlepsza szkoła – najlepszy nauczyciel
Sukces składa się z wielu czynników
Jak każdego roku, przedstawiciele polskich szkół na Litwie spotkali się na podsumowaniu dorocznego konkursu, przygotowanego przez Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”. W gronie tegorocznych laureatów znalazły się następujące szkoły (Gimnazja) – im. Jana Pawła II w Wilnie, im. K. Parczewskiego w Niemenczynie, w Mickunach, im. E. Orzeszkowej w Białej Wace oraz im. A. Mickiewicza w Dziewieniszkach. W porównaniu z ubiegłorocznym rankingiem, miano zwycięzcy zachowały dwie szkoły – „Parczewski” oraz „Orzeszkowa”.
Gala podsumowująca pracę placówek odbyła się w środę, 28 listopada, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Uroczystość zgromadziła dyrekcje i nauczycieli wszystkich szkół, które zostały wyróżnione, a także liczne grono przedstawicieli polityki, samorządów – rejonu wileńskiego, solecznickiego, trockiego, m. Wilna, oraz polskich organizacji społecznych. Przybyli oni, żeby na ręce nauczycieli złożyć podziękowania za trud włożony w pracę z dziećmi i młodzieżą.
– Na sukces szkoły składa się wiele czynników. Przede wszystkim zaś spokojna i przyjazna atmosfera wśród pracowników, chętnych do współpracy, kompetentni specjaliści ze wszystkich przedmiotów, dobra baza materialna w szkole. Dobrze, kiedy uczniowie mają okazję uczestnictwa w nieodpłatnych zajęciach pozalekcyjnych, artystycznych i sportowych – dzieliła się swoimi spostrzeżeniami Małgorzata Radziewicz, dyrektor Gimnazjum w Mickunach. Podkreśliła przy tym, że zaufanie rodziców, jakim darzą placówkę sprzyja dobremu rozwojowi szkoły.
Litewski coraz gorzej
– Konkurs jest wielce znaczący, ponieważ daje możliwość w przekroju pokazać wyniki wszystkich egzaminów państwowych. W ocenie uwzględniamy ogółem 17 kryteriów. Jest więc to najdokładniejsze podliczenie systemem matematycznym sukcesów naszych uczniów – powiedział Józef Kwiatkowski, prezes „Macierzy Szkolnej”, witając nauczycieli przybyłych na święto.
Prezes podkreślił, że konkurs pozwala szkołom, nie tyle skupić się na sobie, ile spojrzeć szerzej, czyli porównać swoją pracę na tle innych placówek oświatowych. Jak się okazuje, najlepiej uczniowie wypadli na egzaminie z języka angielskiego, najgorzej zaś – z języka litewskiego. Najwyższą punktację z litewskiego z roku na rok otrzymuje coraz mniej uczniów. Wyższe oceny mają nawet z tak trudnych przedmiotów jak matematyka. Taki stan rzeczy – zdaniem Kwiatkowskiego – świadczy o chorym systemie całej oświaty i powinien dać do myślenia również dla władz oświatowych. Już trzeci rok z rzędu wyniki matury z litewskiego pogarszają się.
W tym roku w polskich szkołach maturę zdało 818 uczniów – 517 (69,8 proc.) kontynuuje naukę na wyższych uczelniach, w tym 11 proc. wybrało uniwersytety za granicą. Duży odsetek wybierających uczelnie zagraniczne, zdaniem zarówno nauczycieli jak i organizatorów konkursu, to m. in. wpływ matury z litewskiego. Zdolni uczniowie, którzy dobrze poradzili sobie z egzaminami maturalnymi z różnych przedmiotów, o wiele mniej punktów zdobyli z litewskiego. Zdaniem rodziców i nauczycieli, to zniechęca młodzież, która także dostrzega stale pogarszającą się sytuację ekonomiczną w kraju i nie chce wiązać przyszłości z Litwą.
Coraz mniej osób wybiera także egzaminy państwowe z takich przedmiotów jak biologia, chemia czy fizyka. Choć jest to tendencja ogólnokrajowa – trudne matematyczno-przyrodnicze przedmioty zawsze daleko nie każdemu były do zgryzienia.
Zdaniem Haliny Stankiewicz-Mordas, nauczycielki języka litewskiego z Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, nie ma innej recepty na sukces, jak tylko ciężka i systematyczna praca.
– Jeśli mówimy o uczniach, to czasem trzeba wyjść z warunków cieplarnianych, domowych i być otwartym na świat. (…) Jeśli mówimy o dzieciach, to może trzeba więcej oglądać filmów w języku litewskim, częściej rozmawiać z innymi w języku litewskim. Jeśli dziecko będzie obracało się w swoim, zamkniętym świecie, to cudu nie będzie – mówiła Stankiewicz-Mordas, podkreślając przy tym, że program nauczania języka litewskiego jest przeładowany, jest sporo materiału do opanowania, zaś normy oceniania są zbyt rygorystyczne. Najczęściej nauczyciel jest zmuszony do ryzyka wyboru – zrezygnować z niektórych tematów, na zasadzie „lepiej mniej, ale lepiej”. Poza tym, uczniowie, mimo ujednoliconego programu nauczania, mają luki z poprzednich lat, gdy była mniejsza liczba godzin w szkołach mniejszości narodowych. Małe dzieci z polskich rodzin nie mają kontaktu na co dzień z językiem litewskim, dlatego w klasie 1, gdy muszą się uczyć według programu jak u ich litewskich rówieśników, często dostają szoku. Taki „zimny prysznic”, według nauczycielki, nie jest dobry i wywołuje ujemne emocje, dlatego też nowy język lepiej wprowadzać stopniowo. Dopiero w klasie 5-6 dzieci się przełamują i zaczynają mówić po litewsku.
Laury dla najlepszych
Tak się składa, że coroczna gala konkursu „Najlepsza szkoła – najlepszy nauczyciel” jest pięknym maratonem honorowania tych najlepszych. Zanim szkoły-laureatki otrzymają swoje prezenty, naręcza kwiatów i dyplomy wędrują na ręce nauczycieli, których uczniowie najlepiej zdali maturę. Słowa uznania i podziękowania są przesyłane także z Polski, którą to na tegorocznej gali reprezentowali – przebywający z wizytą na Litwie szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Michał Dworczyk i konsul generalny Ambasady RP w Wilnie Marcin Zieniewicz.
– Fundamentem każdej tożsamości narodowej jest język i wychowanie w kulturze danego narodu. Państwo robicie to na co dzień, wkładacie w to wiele trudu oraz zaangażowania. Dlatego tożsamość polska na Wileńszczyźnie i na Litwie nie tylko trwa, ale i rozwija się – powiedział Dworczyk, kierując podziękowania wszystkim nauczycielom w imieniu premiera RP i całego rządu. Ośmiu nauczycielom wręczył medale Komisji Edukacji Narodowej RP. Z kolei konsul Zieniewicz zapewnił nauczycieli o tym, że Polska i Ambasada RP w Wilnie, docenia ich pracę, a wspierania polskiego szkolnictwa na Wileńszczyźnie jest priorytetem.
Uznanie za pracę na rzecz polskiej oświaty nauczycielom i dyrekcjom szkół polskich na Ltwie wyrazili posłowie na Sejm RL frakcji AWPL-ZChR– Wanda Krawczonok, Jarosław Narkiewicz, Czesław Olszewski; merowie rejonu wileńskiego i solecznickiego Maria Rekść i Zdzisław Palewicz, wicemerowe miasta Wilna i rejonu trockiego Edyta Tamošiūnaitė i Maria Pucz oraz wielu przyjaciół polskiego szkolnictwa na Litwie. Mer Rekść, wręczając prezent dla szkół laureatek, przekazała słowa podziękowania nauczycielom od przewodniczącego AWPL-ZChR, europosła Waldemara Tomaszewskiego.
O tym, jak to jest być nauczycielem historii w szkole polskiej na Litwie opowiedział w rozmowie z „Tygodnikiem” Waldemar Szełkowski z Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie. Jest on jednym z uhonorowanych w tym roku nauczycieli medalem KEN.
– Jeśli chodzi o polską szkołę na Litwie, to młody człowiek musi zmierzyć się z interpretacją historii i znaleźć wypośrodkowanie. To jest zadanie dla nauczyciela historii: nauczyć tolerancji wobec innych narodów, ale też cenić i swój naród – mówił Szełkowski, podkreślając, że litewskie podręczniki na swój sposób podają interpretację historii, szczególnie tej w wieku XX.
Konkurs prowadzili – Czesława Szablińska i Marian Bujnicki. Nad całością czuwali zaś prezes „Macierzy Szkolnej” Kwiatkowski i wiceprezes Krystyna Dzierżyńska. Podczas uroczystości z programem artystycznym wystąpili uczniowie Gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Wilnie, Monika Rynkiewicz, zespół „Wilenka”, natomiast uczennice z Liceum im. Adama Mickewicza w Wilnie wręczały wszystkim nagrodzonym kwiaty.
Teresa Worobiej
Na zdjęciu: dyrektorzy i prezesi szkolnych kół „Macierzy Szkolnej” tegorocznych placówek-laureatek
Fot. Marian Paluszkiewicz
Wyniki 24. edycji konkursu „Najlepsza szkoła, najlepszy nauczyciel” w roku szkolnym 2017/2018
Odznaczenia Komisji Edukacji Narodowej RP za postawę patriotyczną, wieloletnią, rzetelną i oddaną pracę na rzecz kształcenia i wychowywania dzieci i młodzieży polskiej na Litwie uhonorowani zostali: Halina Antropik, Łucja Jurgielewicz, Stanisława Kaczanowska, Elwira Lepiłowa, Janina Łabul, Irena Pukinienė, Waldemar Szełkowski i Mirosława Szostak.
Szkoły wyróżnione
Wśród szkół miasta Wilna:
1. Liceum im. A. Mickiewicza w Wilnie; 2. Gimnazjum im. Wł. Syrokomli w Wilnie; 3. Gimnazjum im. J. Kraszewskiego w Wilnie
Wśród miast rejonowych:
1. Gimnazjum im. J.Śniadeckiego w Solecznikach; 2. Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Landwarowie
Wśród szkół rejonu wileńskiego:
1. Gimnazjum im. St. Moniuszki w Kowalczukach; 2. Gimnazjum w Awiżeniach
Wśród szkół rejonu solecznickiego:
Gimnazjum im. A. Krepsztul w Butrymańcach
Szkoły podstawowe
1. Szkoła im.Szymona Konarskiego w Wilnie; 2. Progimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie; 3. Szkoła w Leszczyniakach w Wilnie; 4. Szkoła Podstawowa w Podborzu; 5. Szkoła Podstawowa im. M. Zdziechowskiego w Suderwie; 6. Szkoła Podstawowa w Mościszkach; 7. Szkoła Podstawowa im. prof. A. Stelmachowskiego w Starych Trokach.