Film o legendzie wywiadu AK
W Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbył się pokaz filmu „Kazimierz Leski” oraz spotkanie z jego reżyserką Małgorzatą Bramą. Jest to fabularyzowany film dokumentalny o legendarnym oficerze wywiadu AK, pułkowniku Kazimierzu Leskim ps. „Bradl”. Powstał na zlecenie Związku Powstańców Warszawskich. Narratorami w filmie są historycy Maciej Roszkowski i Dariusz Baliszewski.
Kazimierz Leski był oficerem wywiadu i kontrwywiadu, powstańcem warszawskim. Podczas wojny obronnej 1939 r. walczył jako lotnik. Lecąc samolotem do Lwowa, został zestrzelony, trafił do niewoli sowieckiej, z której udało mu się uciec. Został oficerem organizacji wywiadowczej „Muszkieterzy”, liczącej 800 osób, a kierowanej przez inżyniera Stefana Witkowskiego. Zajmował się wywiadem komunikacyjnym, potem – kontrwywiadem. W końcu 1941 r. Leski odszedł z „Muszkieterów”. Został oficerem Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej Armii Krajowej. Przebrany w mundur generała Wehrmachtu, jeździł w celach wywiadowczych po Europie, wytyczał szlaki dla kurierów, wykradał tajemnice Trzeciej Rzeszy. Jego wyczynem było pozyskanie planów fortyfikacyjnych Wału Atlantyckiego.
Ważnym wydarzeniem w jego życiu, ukazanym w filmie, jest Powstanie Warszawskie. Był dowódcą kompanii w batalionie AK „Miłosz”. Ciekawym epizodem w filmie jest sprawa Gruzinów, którzy służąc po stronie Niemiec przeszli na stronę powstańców. Ostatni epizod ukazuje represje, które dotknęły Kazimierza Leskiego po wojnie.
W pierwszym procesie, prowadzonym przez ówczesne władze Polski, został skazany na 12 lat więzienia. Wówczas żołnierze Armii Ludowej, którzy walczyli podczas powstania pod jego komendą, napisali list otwarty do władz w obronie Leskiego i prezydent komunistycznej Polski Bolesław Bierut zmniejszył mu wyrok o połowę.
Po projekcji reżyserka Małgorzata Brama odpowiedziała na pytania widzów o rodzinę Kazimierza Leskiego, o źródła filmu, o ukazaną w filmie organizację wywiadowczą „Muszkieterzy”. Zapytana, co nowego zamierza nakręcić, odpowiedziała, że przymierza się do filmu o udziale w Powstaniu Warszawskim cudzoziemców, a byli to m.in.: Łotysze, Ukraińcy, Rosjanie, Włosi, Francuzi, Słowacy, Gruzini, znalazł się nawet Murzyn. Natomiast nie natrafiła na dokumenty, świadczące o udziale Litwinów w Powstaniu Warszawskim.
Widzowie z rąk reżyserki otrzymali świeżo wydane książki Macieja Roszkowskiego „Jan Rodowicz „Anoda”. Jeden z pokolenia”. Małgorzacie Bramie towarzyszył odtwórca roli Kazimierza Leskiego młody aktor Borys Jaźnicki. Wspólnie z nim napisała scenariusz filmu.
Jan Lewicki
Na zdjęciu: reżyser Małgorzata Brama z aktorem Borysem Jaźnickim
Fot. autor