Prawdopodobnie to ciało Sierakowskiego
W ubiegłym tygodniu Litwę zelektryzowała sensacyjna wiadomość o prawdopodobnym odkryciu szczątków jednego z przywódców powstania 1863 roku – Zygmunta Sierakowskiego. Podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych na Górze Giedymina odkryto cztery groby 7 zamordowanych powstańców, jednym z nich może być Sierakowski.
Wersję, że odkryto szczątki legendarnego przywódcy Powstania Styczniowego, potwierdza znaleziona przy szczątkach złota obrączka, na której, po kilku dniach od jej znalezienia, na wewnętrznej stronie odczytano wygrawerowany napis: „Zygmónt Apolonija 11 sierpnia/ 30 lipca 1862 r.”. Ze źródeł historycznych wiadomo, że w lecie 1862 roku Zygmunt poślubił Apolonię Dalewską. Wkrótce urodziła się im córeczka, ale bohater powstania na własne oczy jej nie widział. Wbrew zabiegom międzynarodowej opinii publicznej – sprzeciw wyraził m.in. Garibaldi i dwór angielski, a nawet gubernator Petersburga Suworow – Sierakowski został powieszony 27 czerwca 1863 na Placu Łukiskim w Wilnie. Miał wtedy 37 lat. Jego ciało pogrzebano w tajemnicy przed rodziną. Córka na pamiątkę ojca, na chrzcie w 1864 roku otrzymała imię Zygmunta.
Archeolodzy prowadzący wykopaliska zwrócili uwagę, że pochówku dokonano bez należnej zmarłym czci. Ręce niektórych denatów były za plecami związane, a ciała przysypane wapnem. W jednym podwójnym grobie znaleziono łuskę od naboju. Przy pogrzebanych znaleziono też fragmenty ubrania oraz medaliony, krzyżyki, medaliki, sprzążki oraz guziki.
Szczątki domniemanego Sierakowskiego ze złotą obrączką znajdowały się w oddzielnym pojedynczym grobie. Antropolodzy zamierzają ostatecznie rozwiać wszelkie wątpliwości i dokładnie przebadać zęby, fragmenty szkieletów w celu ustalenia wieku i płci pogrzebanych.
Nie wykluczają przy tym możliwości, że potrzebne będą badania DNA. Badania będą prowadzone na wydziale medycznym Uniwersytetu Wileńskiego i mogą potrwać pół roku.
Z ustaleń historyków wynika, że na Górze Zamkowej pogrzebano 21 uczestników zrywu niepodległościowego. Dotychczas w trakcie prac archeologicznych odnaleziono 11 ciał – cztery w styczniu i siedem w lipcu. Wykopaliska będą kontynuowane i naukowcy mają nadzieję, że uda się odkopać i zidentyfikować wszystkich straconych na Placu Łukiskim, a następnie skrycie, pod osłoną nocy, przywiezionych na Górę Zamkową i w najmniej widocznym miejscu pogrzebanych.
Zdaniem historyk Zity Medišauskienė, Zygmunt Sierakowski, przywódca powstania przeciwko carskiej Rosji, dla Litwy jest ważny jako symbol wolności.
– Mimo tego, że realnie powstanie nie zmieniło sytuacji na Litwie, ale sam fakt oporu pozostał w świadomości i pamięci społeczeństwa. To miało znaczenie dla zachowania tożsamości i w walce z rozpoczętą po klęsce powstania kampanią rusyfikacji – powiedziała w rozmowie telewizyjnej Medišauskienė. Według niej, Sierakowski był jednym z głównych bohaterów, dzięki któremu przetrwała pamięć o powstaniu i zachowany został duch sprzeciwu oraz walki o niepodległość Litwy.
Opracował Z. Ż.