Prezentacja projektu o Wilnie
By odtworzyć zapomniane
Wponiedziałek, 20 lutego, w gmachu Litewskiej Akademii Nauk odbyło się spotkanie, na którym przedstawiono nowo powstały portal mapowy, dzięki któremu można prześledzić, jak zmieniała się wileńska Starówka od II połowy XIX wieku po dzień dzisiejszy.
Spotkanie zgromadziło zarówno miłośników historii Wilna, jak i fachowców w wielu dziedzinach, zainteresowanych projektem „Zapomniane Wilno” (Užmirštasis Vilnius). Na pytania zainteresowanych odpowiedzieli przedstawiciele Biblioteki im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk oraz spółki Hnit-Baltic, których współpraca zaowocowała powstaniem portalu.
Jak opowiedział Egidijus Gotalskis, kierownik Wydziału Digitalizacji Bibioteki im. Wróblewskich, projekt dotyczył terytorium Starówki Wilna. Prace przeprowadzono w 4 etapach, podczas których ze zbiorów biblioteki wyodrębniono mapy i fotografie miasta, utworzono elektroniczne archiwum dokumentów, następnie ze zbioru map historycznych wybrano 50 map i planów Wilna, datowanych od połowy XIX wieku – portal nie odzwierciedla całego zbioru map i zdjęć Wilna, przechowywanego w bibliotece im. Wróblewskich – wyodrębniono też zdjęcia poszczególnych obiektów na terytorium Starówki oraz stworzono program komputerowy.
Jak zaznaczyli twórcy „Zapomnianego Wilna”, ich celem jest odtworzenie przeszłości miasta. Mapy historyczne mają służyć m. in. kartografom, geografom, zarówno w celach edukacyjnych, jak i jako inspiracja dla nowych idei, a także historykom, archeologom, specjalistom ds. ochrony zabytków. Możliwie, że zainteresują one również urbanistów i pracowników turystyki, jak również nauczycieli, gdyż można je wykorzystać np. do gier edukacyjnych.
Dzięki nowo powstałemu portalowi można nie tylko porównać mapy wileńskiej Starówki z poszczególnych okresów czy obejrzeć zdjęcia położonych na niej (lub byłych niegdyś) zabytków, ale również obejrzeć Wilno w formacie 3D, dzięki czemu doskonale poznamy zabudowę i zauważymy pagórkowatość terenu. Twórcy portalu zaprezentowali też zebranym, jak na mapie 3D wygląda katedra wileńska o różnych porach dnia, gdy od budynków pada cień, ukazujący na bieg słońca i czasu.
Prace nad połączeniem danych z map i zdjęć ze zbiorów biblioteki mogą posłużyć impulsem do dalszych prac w tej dziedzinie, które są szczególnie przydatne, badając takie miasto, jak Wilno. Podczas spotkania prof. Rimvydas Laužikas z Uniwersytetu Wileńskiego zaznaczył, że istnienie portalu może pomóc w prawidłowym umiejscowieniu poszczególnych miejsc pamięci. Np., na ul. Niemieckiej pod nr 12 mieściła się niegdyś restauracja dla jaroszów. Problem polega na tym, że po wojnie na tej ulicy numery parzyste domów zmieniono na nieparzyste, więc w rzeczywistości restauracja znajdowała się z zupełnie innym miejscu, niż obecny budynek pod 12-ką.
– Posiadając takie środki, jakie tutaj widzimy, określenie, gdzie znajdował się poszukiwany budynek, zajęłoby 5 minut – powiedział profesor. Według Laužikasa, portal mapowy może też być pomocny w zapoznaniu się z nazwami miejscowości, które znikały razem z odejściem ich mieszkańców. Jest to problem szczególnie zauważalny, jeżeli chodzi o Wilno – większość nazw, nawet na mapach z okresu międzywojennego, jest nieznana mieszkańcom stolicy, której ludność w okresie powojennym w większości się zmieniła. Zresztą, jak zaznaczył profesor, nawet gdyby porównać geograficzną bazę danych Litwy sprzed 2000 r. z obecną, to zauważy się, że w tak krótkim czasie z mapy zniknęło wiele miejscowości.
Według prof. Laužikasa, w przyszłości możliwości portalu być może można byłoby wykorzystać m.in. do tego, by odtworzyć przebieg bitwy o Wilno latem 1944 r. – zachowane są stosy zdjęć lotniczych z tamtego okresu, gdyż miasto było fotografowane z powietrza czasem nawet 2 razy dziennie. Dzięki nim można poznać, jak w trakcie bitwy przemieszczało się wojsko, jakie dzielnice miasta ostrzeliwano itd.
Zainteresowani mapowym portalem „Zapomniane Wilno” (lmavb.maps.arcgis.com) będą mogli zapoznać się z nim również podczas najbliższych Wileńskich Targów Książki w Centrum Wystawowym „Litexpo” przy stoisku Bibioteki im. Wróblewskich LAN.
Alina Stacewicz