W niedzielę, 23 października, zakończyły się wybory parlamentarne na Litwie, które wygrał Litewski Związek Chłopów i Zielonych. W 141-osobowym Sejmie partia ta będzie dysponowała 54 mandatami.
LITWA
Litwa wybrała władzę
Czas rzeczywistych zmian?
W niedzielę, 23 października, zakończyły się wybory parlamentarne na Litwie, które wygrał Litewski Związek Chłopów i Zielonych. W 141-osobowym Sejmie partia ta będzie dysponowała 54 mandatami.
Po drugiej turze wyborów Związek Ojczyzny-Chrześcijańscy Demokraci spadł na drugą pozycję, zdobywając ogółem 31 mandatów. Obecnie rządzący socjaldemokraci zajęli zaledwie trzecie miejsce z 17 mandatami, a Ruch Liberałów zdobył ogółem 14 miejsc w Sejmie. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie-Związek Chrześcijańskich Rodzin oraz partia Porządek i Sprawiedliwość będą miały w Sejmie nowej kadencji po 8 posłów. Dwa miejsca zajmą przedstawiciele Partii Pracy, a po jednym pośle oddeleguje do parlamentu Partia Zielonych, Partia Centrum oraz Lista Litwy. Cztery mandaty zdobyli kandydaci niezależni.
Kaplica św. Iwona w kościele franciszkańskim odzyskuje dawną świetność
Miejsce modlitw prawników
Przez ostatnie pół roku w kaplicy św. Iwona w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Wilnie, przy ul. Trockiej, trwają prace renowacyjne. Rozpoczął się pierwszy etap przywracania dawnego wyglądu kaplicy. Prace konserwatorsko-rekonstrukcyjne potrwają do połowy listopada.
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Domus Aurea w Kunstkamerze
Smuglewicz – wspomnienie z Włoch
W wileńskiej galerii „Kunstkamera” (ul. Szpitalna (Ligoninės) 4) do 2 grudnia można obejrzeć wystawę rzadko eksponowanych dzieł Franciszka Smuglewicza, powstałych podczas jego pobytu w Rzymie.
Niewątpliwie, na Litwie dobrze znany jest wileński okres twórczości malarza epoki klasycyzmu, pierwszego kierownika Katedry Rysunku i Malarstwa na Uniwersytecie Wileńskim – obrazy Smuglewicza zdobią przecież katedrę wileńską (m.in.w ołtarzu głównym znajduje się powstałe w 1799 r. jego dzieło pt. „Śmierć św. Stanisława”); jedna zaś z najpiękniejszych sal na uniwersytecie, obecnie nosząca imię Smuglewicza, swój niepowtarzalny wygląd zawdzięcza jego malowidłom ściennym. Ale chyba niewielu wie, że artysta przez 20 lat mieszkał w Rzymie, kształcił się (najpierw prywatnie, a po uzyskaniu stypendium króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – w Akademii św. Łukasza), i zasłynął jako portrecista i rysownik. W galerii „Kunstkamera” można obejrzeć dzieła Franciszka Smuglewicza z tamtego okresu.
Literka „w” coraz częściej używana
Oryginalna pisownia nazwisk z użyciem liter „w” i „x” powoli przełamuje lody i pozytywne decyzje w sprawie oryginalnej pisowni nazwisk zapadają już nie tylko w stołecznych sądach, ale też i na prowincji. Dowodem tego jest decyzja sądu w Oranach, który zezwolił na zapis nazwiska w formie oryginalnej w akcie o zawarciu związku małżeńskiego. Obywatel Niemiec o nazwisku Bobrowski poślubił obywatelkę Litwy i jej nazwisko zapisane zostało w formie poprawnej. Prawo litewskie przewiduje, że zapis imion oraz nazwisk w dowodzie obywateli Litwy jest dopuszczalny z użyciem tylko litewskich znaków alfabetu. Tymczasem osiem spraw dotyczących oryginalnej pisowni nazwisk rozpatrzonych zostało pozytywnie.
Sejm odmładza się
W litewskim parlamencie na ławach poselskich zasiądzie 82 nowych polityków. Liczba kobiet-posłanek zmniejszyła się z 33 do 30. O ponad rok obniżyła się natomiast poprzeczka wiekowa wybrańców narodu. Po wyborach parlamentarnych w 2012 roku średni wiek posłów wynosił 52,8 lat, nowo wybranych posłów – 51,5 lat. Według Zenonasa Vaigauskasa, przewodniczącego Głównej Komisji Wyborczej, najstarszym posłem będzie 75-letni Juozas Imbrasas z partii Prawo i Porządek. Najmłodszą zaś osobą w litewskim Sejmie będzie Rūta Miliutė ze Związku Chłopów i Zielonych, która otrzyma mandat poselski w wieku 26 lat.
Kosztowny demontaż
Zamknięcie siłowni atomowej w Ignalinie nie odbędzie się w przewidzianym terminie, czyli w roku 2038. Wykonawcy robót twierdzą, że prace demontowania reaktora już się opóźniają, a przyczyną tego jest niedostateczne finansowanie. Największym wyzwaniem dla pracowników jest wymontowanie aktywnej strefy reaktorów. Tymczasem Kontrola Państwowa poinformowała, że budżet zamknięcia siłowni jest na wyczerpaniu, a na zakończenie prac, zdaniem wykonawców, potrzebna jest kwota w wysokości około miliarda euro. Jeżeli taka suma pieniędzy nie zostanie przeznaczona, zamknięcie siłowni przeciągnie się w czasie i może trwać jeszcze 60-70 lat.
Walka z korupcją jak z wiatrakami
Na Litwie zostanie wdrożony projekt sporządzenia mapy korupcyjnej oraz przeprowadzone badania poziomu korupcji w kraju nad Niemnem i Wilią. Projekt odważyło się sfinansować Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Litwy, a zielone światło do jego realizacji dał szef resortu Tomas Žilinskas. W toku realizacji projektu będą prowadzone kampanie informacyjne oraz edukacyjno-prewencyjne, stworzona strategia reklamy społecznej. Koszt projektu wynosi 215 tys. euro, z czego ok.183 tys. euro pochodzi z funduszu strukturalnego UE.
„Eurobarometr” przed dwoma laty przeprowadził badania, z których wynikało, że ponad 58 proc. mieszkańców Litwy uważało, że korupcja w państwie ma bardzo szeroki zakres. Intencje pomysłodawców projektu prawdopodobnie są dobre, ale przypominają nieudane kampanie na rzecz zatrzymania emigracji. Korupcja na Litwie, mimo podejmowanych dla oka prób jej zwalczania, kwitnie w najlepsze i będzie kwitła nadal, dopóki nie zostaną przyjęte odpowiednie, bardziej rygorystyczne, ustawy na rzecz jej zwalczania. Tylko kto je zainicjuje i zaaprobuje, jeżeli bohaterami korupcyjnych skandali są najczęściej prominentni litewscy politycy.
POSLKA
Patriota roku
Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz otrzymał w Krakowie Nagrodę im. Kazimierza Odnowiciela „Patriota Roku 2016”. „To wielki przywilej móc służyć swojej Ojczyźnie, niepodległej Polsce“ – powiedział szef MON. Wręczenie nagrody – przyznanej po raz pierwszy przez środowiska związane z krakowskim wydawnictwem Biały Kruk – odbyło się podczas gali w Operze Krakowskiej.
Prezydent na plusie
Prezydenturę Andrzeja Dudy pozytywnie ocenia 56 proc. ankietowanych, negatywnie – 34 proc. – wynika z październikowego sondażu CBOS. Krytyczną opinię o Sejmie ma 60 proc. badanych, a pozytywną – 27 proc.
Odszedł żołnierz „Łupaszki”
Kapitan Józef Bandzo „Jastrząb”, jeden z ostatnich żołnierzy 3. i 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej i podkomendny mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, został pochowany na cmentarzu wojskowym na warszawskich Powązkach. Brał udział w wielu akcjach bojowych, także tych spektakularnych, m.in. razem ze „Szczerbcem” zdobywał powiatowe miasto Nowe Troki, brał też udział w ataku na Wilno w trakcie operacji „Ostra Brama”.
Szkoła Wiedźminów
Zgłębianie tajników szermierki, łucznictwa, czy alchemii i polowanie na potwory - to niektóre z wyzwań, przed którymi stali adepci Szkoły Wiedźminów organizowanej w dolnośląskim zamku w Mosznej. Ponad 100 uczestników z 19 krajów świata przez cztery dni żyło w świecie inspirowanym sagą Andrzeja Sapkowskiego.
Triumf Veriko
Veriko Tchumburidze (Gruzja/Turcja) została zwyciężczynią 15. Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego. Zwycięzca konkursu otrzymał złoty medal i 30 tys. euro, laureaci kolejnych miejsc podzielili się kwotą 70 tys. euro. W trwającym od 8 października w Poznaniu wydarzeniu wystartowało 40 muzyków z całego świata, w tym dziesięcioro Polaków.
Polonijna wymiana doświadczeń
Dziennikarze z 20 krajów wzięli udział w III Europejskim Forum Mediów Polonijnych, które odbyło się w Domu Polonii w Pułtusku. „To miejsce integracji i wymiany doświadczeń między mediami polonijnymi” – powiedział Roman Wróbel, jeden z organizatorów Forum.
ŚWIAT
Korespondencja z Macedonii (II)
Majka Tereza ze Skopje
Dom Pamięci Matki Teresy w Skopje to melanż architektoniczny z wielokulturowymi wątkami. Pomieszczenie muzealne zawiera różne pamiątki po Świętej, a jednocześnie jest jakby wnętrzem jej rodzinnego domu. Jest duży zegar ścienny, a pod kloszem zwisającej lampy – zastawiony stół z epoki z krzesłami jakby czekał na rodzinę Gandy, za chwilę mającą zasiąść do wspólnego posiłku. Jest też kącik imitujący sypialnię ze skromnym krzyżem zawieszonym nad łóżkiem. Tuż obok na ścianie zdjęcia Skopje (osmański Üsküb) sprzed trzęsienia ziemi, także kościoła, w którym przyszła Święta została ochrzczona, fotografie z albumu rodzinnego z ojcem, matką, bratem, siostrą i koleżankami… Jest też makieta domu rodzinnego Gandy.
Koniec bessy
Minister energetyki Arabii Saudyjskiej Chalid ibn Abd al-Aziz al-Falih oświadczył na wspólnej konferencji prasowej ze swym rosyjskim odpowiednikiem Aleksandrem Nowakiem, że okres niskich cen ropy i bessy na rynkach naftowych dobiega końca. Rijad to faktyczny, choć nieformalny przywódca OPEC. Arabia Saudyjska i Rosja zaspokajają wspólnie 21 proc. globalnego popytu na ropę.
Uratować przed zsowietyzowaniem
„Zadaniem narodów Europy jest uratowanie Brukseli przed zsowietyzowaniem“ – oświadczył premier Węgier Viktor Orban w obecności prezydenta Andrzeja Dudy na uroczystości w Budapeszcie z okazji 60. rocznicy wybuchu rewolucji węgierskiej 1956 r. Jak zaznaczył, nie wolno dopuścić, by Unia Europejska przeistoczyła się we współczesne imperium i by zamiast niej powstały „Stany Zjednoczone Europy“.
Banki planują wyprowadzkę
Dyrektor Stowarzyszenia Brytyjskich Bankowców Anthony Browne ujawnił na łamach tygodnika „Observer”, że największe banki planują wyprowadzkę z Wielkiej Brytanii ze względu na narastające obawy o przyszłe relacji gospodarcze kraju z Unią Europejską.
Masowe aresztowania
Od udaremnionej próbie puczu 15 lipca w Turcji formalnie aresztowano 35 tys. osób, a postępowania sądowe wszczęto już wobec 82 tys. osób – poinformował minister sprawiedliwości Turcji Bekir Bozdag.
Oskarżycielski raport
Eksperci ONZ w raporcie przesłanym Radzie Bezpieczeństwa stwierdzili, że syryjska armia rządowa użyła w marcu 2015 r. broni chemicznej w rejonie miejscowości Qmenas, w prowincji Idlib (północno zachodznia Syria). We wcześniejszych raportach ONZ oskarżyła reżim syryjski o dokonanie dwóch innych ataków z użyciem broni chemicznej oraz jednego, którego mieli dokonać bojownicy tzw. Państwa Islamskiego (IS).
Agresywni klowni
W Niemczech mnożą się w ostatnim czasie napady na przechodniów dokonywane przez osoby przebrane w klownów. Podczas tego weekendu doszło do ataków w Berlinie, Duisburgu, Kolonii i Akwizgranie. W USA do podobnych incydentów dochodzi od dwóch lat.