IV Festiwal Etnokultury „Wileńszczyzna – pogranicze kultur na przestrzeni wieków”
Lalki z całego świata i muzyka z Litwy
Edukacyjny program „Rozpoznaj narodowość” oraz koncert złożyły się na IV Festiwal Etnokultury „Wileńszczyzna – pogranicze kultur na przestrzeni wieków”, który odbył się 7 października w Wielofunkcyjnym Ośrodku Kultury w Rudominie.
Program „Rozpoznaj narodowość” przy pomocy środków audiowizualnych prowadziła edukator Irena Bagdanavičienė. Przywiozła ze sobą niezwykle bogatą kolekcję lalek ubranych w stroje różnych narodów świata: m.in. Indian Ameryki Północnej, japońskie kimono. Lektorka rozpoczęła swój wykład od przybliżenia historii strojów weselnych w Polsce i na Litwie. Jak mówiła, po raz pierwszy w Rzeczypospolitej Obojga Narodów białą suknię, jako strój weselny, włożyła królowa Anna Jagiellonka na ślub z królem Stefanem Batorym, który odbył się 1 maja 1576 r. Opowiedziała zebranym również o tym, jak wyglądały stroje weselne Japonek i Tatarek, za pomocą poglądową posłużyły lalki ubrane w stroje weselne. Zapoznała z narodowymi strojami litewskimi, których jest aż 36. Przedstawiła za pomocą środków audiowizualnych stroje ze wszystkich etnograficznych regionów Litwy: Auksztoty, Dzukii, Suwalszczyzny, Małej Litwy (daw. Prusy Królewskie), Żmudzi. Zapewne nie wszyscy wiedzą, że kłumpie (drewniaki), stanowiące część stroju litewskiego, przywędrowały na Litwę z Holandii.
Dalej Bagdanavičienė opowiedziała o narodowych strojach różnych krajów świata – od egzotycznego Maroka, leżącego w Afryce Północnej po Buriację w Azji Środkowej. Odzież każdego kraju wyróżnia się kolorem i pewnym szczegółem. Na przykład, w narodowym stroju gruzińskim dominuje kolor wiśniowy, a w Katalonii, regionie Hiszpanii – czarny, natomiast narodowy strój Włochów tworzą trzy barwy: zielona, biała i czerwona. W Finlandii zaś dominuje kolor niebieski.
Lektor opowiedziała też o strojach różnych regionów Polski: Śląska, Mazowsza, Małopolski i in., jaki szczegół ubioru wyróżniał Ślązaczki i Kurpianki.
Po wykładzie uczestnicy zajęć podzieleni na trzy grupy otrzymali zadanie wykonania z materiału i nici laleczkę w stroju litewskim. Twórcy najlepiej wykonanej laleczki otrzymali od lektorki drobne upominki.
Od polki po heavy metal
Dalszą część festiwalu stanowił koncert, podczas którego wystąpiła plejada zespołów reprezentujących różne narodowości zamieszkujące Litwę. Gośćmi koncertu były także osoby z zagranicy, czasowo przebywające na Litwie i biorące udział w programie Erasmus+: delegacja ze Szkoły Podstawowej nr 110 w Łodzi, na czele z dyrektorem Sławomirem Rucińskim, delegacja ze Szkoły Podstawowej z Donji Kraljevec z Chorwacji, na czele z Ljerka Toplek, przedstawiciele Instytutu Licinio de la Fuente z Hiszpanii z Francisco Blanco Quero, delegacja ze szkoły Agrupamento de Eascolas Irmaos Passos z Portugalii, na czele z dyrektor Anną Florentino, delegacja z 50. Yil General Refet Bele Secondary School z Turcji, na czele z Ajnusz Aydyn, delegacja z Instituto Comprensivo L. Bassi-S. Catalano z Włoch, na czele z Bianco Nina.
Na koncert przybyli radna samorządu rejonu wileńskiego Mirosława Klim i dyrektor Gimnazjum im. F. Ruszczyca Żaneta Jankowska.
Koncert rozpoczął zespół „Zgoda” (kier. Henryk Kasperowicz). Po nim na scenie pojawiła się kapela ludowa „Gryčia” (kier. Robertas Petkevičius), która próbowała skoczną polką rozruszać licznie zgromadzoną publiczność. Występujący folklorystyczny zespół tatarski „Alije” (kier. Aleksander Melech) zaprezentował m. in. piosenkę o pięknej dziewczynie, zaś młodzieżowy zespół taneczny „Alara” (kier. Rima Šimkuvienė) przedstawił tańce tatarskie. Dziecięcy rosyjski zespół taneczny „Smaliki” (kier. Rima Šimkuvienė) skocznymi tańcami podbił serca publiczności, czego dowodem były rzęsiste oklaski. Folklor żydowski, tańce i piosenki – zaprezentował zespół „Fajerlech” (kier. Larisa Vyšniauskienė). Warto nadmienić, że żydowski zespół „Fajerlech” istnieje od 1971 r., a tworzy go 41 osób. Na scenie RWOK wystąpiła zaledwie nieduża jego część.
Oryginalnością wyróżnił się również zespół „Folk vibes” (kier. Renata Łabul-Juzokienė), wykonujący muzykę folk z elementami jazzu i muzyki elektronicznej. Wspomagali go: wykładowca Akademii Muzycznej Uniwersytetu Witolda Wielkiego (Kowno) Justė Sakalytė, grająca na saksofonie, kompozytor Ignas Juzokas, grający na instrumentach klawiszowych oraz laureatka międzynarodowych festiwali Aušrinė Ulinskaitė, grająca na litewskim instrumencie ludowym – kanklės. Jak powiedziała po koncercie Łabul-Juzokienė, powstały w 2014 roku zespół prezentuje folklor w formie współczesnej, aby zaciekawić tym głównie młodzież. Aranżuje pieśni regionalne Wileńszczyzny, Litwy i Polski.
Na dobre rozgrzał publiczność zespół tańca ludowego „Vilniaus pynimėlis” (kier. Edgaras Suprūnas) oraz ponownie występująca „Zgoda”.
Z patriotycznym programem pt. „Wznieśmy się, bracia, jak sokoły” (Kilkim, broliai, sakalais) wystąpiły Państwowy Zespół Pieśni i Tańca „Lietuva” i grupa heavymetalowa „Thundertale” (lider Laurynas Baškys). Rozpoczął się on grą na rogach myśliwskich. Różne tańce, m. in. z pochodniami w wykonaniu męskiej części zespołu „Lietuva” przeplatały się z brzmieniem heavy metalu. Kowieńska grupa „Thundertale” istniejąca od 2004 r., wykonuje głównie piosenki wojenne, przypominająca okryte chwałą wydarzenia z historii Litwy. Właśnie takie utwory zaprezentowała w programie. Goście z Kowna zakończyli swój występ piosenką „Na ziemi litewskiej” (Žemėj Lietuvos). Nieczęsto na scenie ośrodka kultury w Rudominie można usłyszeć ciężkiego rocka…
Na zakończenie koncertu dyrektor Rudomińskiego Wielofunkcyjnego Ośrodka Kultury Wioleta Cereszka, organizatorka IV Festiwalu Etnokultury, zaprosiła na scenę delegacje z zagranicy, podziękowała im za przybycie na koncert i wręczyła drobne upominki.
Jan Lewicki
Na zdjęciach: lalki, lalki, lalki...; koncert rozpoczął zespół „Zgoda”; piosenka o pięknej Tatarce; taniec żydowski; „Thundertale” i „Lietuva”.
Fot. autor