Projekty rehabilitacji społecznej
Okno na świat dla sprawnych inaczej
Od 2012 roku samorząd rejonu wileńskiego – w ramach zawartych umów – kontynuuje współpracę z organizacjami pozarządowymi świadczącymi usługi rehabilitacji społecznej osobom niepełnosprawnym oraz członkom ich rodzin. Zgodnie z planem, z oferty ośmiu organizacji specjalizujących się w dostarczaniu takich usług, do końca tego roku powinno skorzystać 286 mieszkańców podstołecznego rejonu.
Według Tatiany Miszancziukowej, głównej specjalistki Wydziału Opieki Społecznej admistracji samorządu rejonu wileńskiego, z biegiem lat zapotrzebowanie na usługi rehabilitacji socjalnej stale wzrasta.
– Ludzie dotknięci różnego rodzaju niesprawnością fizyczną czy psychiczną, także ich rodziny są coraz lepiej poinformowani, znają swoje prawa i chętnie angażują się w rozmaitą działalność. Dla nas, rejonu okalającego stolicę, aktualne są zwłaszcza usługi asystenta (opiekuna) osobistego, które świadczą prawie wszystkie współpracujące z nami organizacje. Większość ludzi zamieszkuje na wsi i nieraz ciężko jest im się wyrwać ze środowiska zamieszkania, toteż pomoc osobistego opiekuna daje możliwość swoistego wyjścia na świat spoza zamkniętego koła codzienności – podkreśliła Miszancziukowa, nadzorująca realizację projektów świadczenia usług rehabilitacji społecznej osobom niepełnosprawnym.
Organizacje wdrażające projekty świadczenia rehabilitacji społecznej dla mieszkańców rejonu wileńskiego: przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Menava”, Centrum Niewidomych Regionu Wileńskiego i Olickiego, Litewska Wspólnota Rodzin Wychowujących Dzieci Niesłyszące i Niedosłyszące PAGAVA oraz Litewskie Zrzeszenie Użytkowników Implantów Kochlearnych, przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „CSI Vilnius”, Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych Rejonu Wileńskiego, przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Służba Pomocy i Informacji Rodzinie”, przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Wileńskie Centrum Rehabilitacji Niesłyszących” oraz przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Narodowy Instytut Integracji Społecznej” swoją pracę z osobami niepełnosprawnymi oraz ich rodzinami ukierunkowują na 5 rodzajów działalności.
Finansowane przez Departament ds. Niepełnosprawnych przy Ministerstwie Opieki Społecznej i Pracy oraz przy udziale finansowym samorządu rejonowego (samorząd pokrywa ponad 10 proc. kosztów wdrożenia tych usług) działania obejmują m. in.: kształtowanie umiejętności społecznych i życiowych, podtrzymanie bądź odnowienie tych nawyków u niepełnosprawnych, przyjęcie pomocy osobistego opiekuna.
Zdaniem Miszancziukowej, nowością tego roku jest zaoferowana przez „Narodowy Instytut Integracji Społecznej” usługa tzw. socjalnego taxi. W rejonie wileńskim ta usługa od początku roku była świadczona tylko dla 10 osób z niepełnosprawnością fizyczną, jednakże, jak zaznaczyła pracowniczka wydziału opieki społecznej, instytucja oferująca tanie (3 euro za 50 km) usługi taksówkarskie dla zarejestrowanych użytkowników, zapowiada sukcesywne rozszerzanie działalności.
– Nowa organizacja proponuje także usługi osobistego asystenta. To rozumie się jako pomoc niepełnosprawnym w uczęszczaniu na zajęcia w kółkach kształcenia, rehabilitację, w dotarciu do placówek zdrowotnych, urzędów praworządności, do miejsc spędzania wolnego czasu oraz itp. instytucji według zapotrzebowań niepełnosprawnych – tłumaczy Miszancziukowa, dodając, że socjalne taxi pracuje całodobowo nie tylko w dniach pracy, lecz również w weekendy, dni świąteczne.
Wspomniane organizacje oraz przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, z którymi samorząd zawarł umowy organizują dla niepełnosprawnych zamieszkujących w rejonie wileńskim rozmaite zajęcia w centrach dziennego pobytu, w kółkach rzemieślniczych oraz klubach zainteresowań. W ramach zawartych umów są też przewidziane zajęcia rozwijające w osobach sprawnych inaczej talenty artystyczne.
W powyższej działalności mogą się udzielać osoby z niedorozwojem fizycznym lub intelektualnym, ludzie niewidomi i słabo widzący, niesłyszący czy niedosłyszący. Ogółem w roku bieżącym z usług oferowanych przez organizacje specjalizujące się w rehabilitacji społecznej skorzysta 286 niepełnosprawnych, w tej liczbie 33 niepełnosprawnych dzieci oraz 35 członków ich rodzin, zamieszkujących w rejonie wileńskim. Departament ds. Niepełnosprawnych na realizację wszystkich projektów przeznaczy w tym roku 130 tys. euro (12 716 euro – stanowią środki samorządu).
– W ciągu kilku lat wdrażania projektów rehabilitacji społecznej pomiędzy samorządem a organizacjami pozarządowymi nawiązała się stała, pomyślna współpraca, która jest bardzo korzystna dla naszych podopiecznych. Takim przykładem może być oferta Litewskiej Wspólnoty Rodzin Wychowujących Dzieci Niesłyszące i Niedosłyszące PAGAVA czyli basen dla niepełnosprawnych dzieci z rodzin niezamożnych. Wiadomo, że ich rodziny nie mogłyby sobie na to pozwolić, tym bardziej, że dla dzieci niedosłyszących jest potrzebny również specjalny instruktor pływania – mówiła podczas rozmowy z „Tygodnikiem” Miszancziukowa.
Odzewy osób niepełnosprawnych na temat ich udziału w projektach są bardzo dobre. Jak mówiła pracowniczka Wydziału Opieki Społecznej, tę opinię potwierdziła również kontrola działalności organizacji za ubiegły, 2015 rok: każda wykonała nakreślony plan, a odbiorcy usług – niepełnosprawni – wyrazili zadowolenie z pracy swych opiekunów i zajęć.
Osoby korzystające z zajęć organizowanych przez Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych Rejonu Wileńskiego w Pogirach chętnie spędzają czas na robótkach ręcznych, obcowaniu w gronie znajomych, są bardzo zadowolone z usług psychologa na miejscu. W rejonie wileńskim podobną działalność prowadzą także tzw. pokoje zajęć funkcjonujące w Centrum Zdrowia Psychicznego Centralnej Przychodni Rejonu Wileńskiego oraz w Dziennym Centrum Zdrowia Psychicznego w Niemenczynie, o których na łamach „Tygodnika” już nieraz pisaliśmy. Zdaniem specjalistki z wydziału opieki społecznej, zainteresowanie usługami rehabilitacji społecznej, które sprzyjają lepszej integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem oraz nadają ich życiu nowych barw, wzrasta.
W rejonie wileńskim, oprócz wspomnianych, prężnie działa cała sieć instytucji świadczących mieszkańcom usługi socjalne w zależności od potrzeb, utrzymywanych ze środków samorządu rejonu. Od 12 lat działa Centrum Dziennego Pobytu Osób Niepełnosprawnych w Niemenczynie; 5 lat temu otwarto Centrum Kryzysowe Rodziny i Dziecka w Kowalczukach, niedawno swoje 10-lecie obchodziło Społeczne Centrum Usługowe Starostwa Czarnoborskiego, od lat działa Dom Opieki w Podbrzeziu. Wkrótce otworzy podwoje kolejne nowe centrum socjalne w Giejsiszkach (gmina Dukszty). Celem wszystkich tych placówek jest pomoc w pokonaniu izolacji społecznej oraz uspołecznienie osób, dźwigających ciężar niemocy fizycznej lub psychicznej.
Irena Mikulewicz
Na zdjęciu: udział w rozmaitych projektach rehabilitacji społecznej pomaga ludziom naznaczonym niepełnosprawnością pokonać niepewność, odzyskać wiarę we własne siły, nadać życiu nowych barw.
Fot. Teresa Worobiej