Ćwierćwiecze Festynu Kultury Polskiej Ziemi Trockiej
Pieśń jak odpoczynek dla duszy
Ponad 350 uczestników reprezentujących placówki oświatowe i ośrodki kultury poszczególnych miejscowości wzięło udział w jubileuszowym XXV Festynie Kultury Polskiej Ziemi Trockiej „Dźwięcz, Polska Pieśni!”, który odbył się 29 maja na półwyspie, pośród jezior i wód, obok Kiejstutowego zamku w historycznej stolicy – Trokach. Wędrujący z miejscowości do miejscowości jeden z najstarszych i największych festynów na Litwie ma za sobą 25 lat historii, która świadczy o trwałym dorobku polskiej kultury w rejonie trockim.
Świąteczna parada, której towarzyszyła orkiestra dęta „Valery Brass” (kier. Aleksandras Šamaninas) z Rudziszek przeszła ulicami pięknego miasta do kościoła pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, gdzie czuwa i na każdego czeka Patronka Litwy – Matka Boska Trocka. Uroczyste nabożeństwo inaugurujące otwarcie festynu celebrował ks. dziekan Jonas Varaneckas, który w wygłoszonej homilii podkreślił znaczenie pieśni i śpiewu.
– Pieśń jest wyrazem tożsamości narodu w kraju i poza granicami, natomiast śpiew jest odpoczynkiem dla duszy i początkiem pokoju, który przygotowuje ludzi do miłości, godzi wrogów – powiedział duszpasterz. Godne odnotowania, że ćwierćwiecze festynu polskiej piosenki na Ziemi Trockiej zbiegło się z jubileuszem 25-lecia kapłaństwa ks. dziekana Jonasa Varaneckasa. Na ręce Jubilata moc życzeń i mnóstwo kwiatów złożyli wierni parafianie, przedstawiciele placówek oświatowych, sąsiednie parafie ze Starych Trok, Połuknia, Grzegorzewa. Prezes Trockiego Oddziału Rejonowego ZPL Jarosław Narkiewicz wyraził specjalne podziękowanie za wszystkie lata posługi księdza Varaneckasa w trockim dekanacie oraz za wspólną modlitwę.
Uroczystościom liturgii Mszy św. towarzyszył śpiew trio „Hanki” z Połuknia oraz zespołu „Stare Troki”.
Poloneza czas zacząć
Po nabożeństwie cały orszak przeniósł się nad Jezioro Galwe, gdzie zgromadzonych powitała Karolina Narkiewicz, wicedyrektor administracji samorządu rejonu trockiego, która w tym dniu wystąpiła również w roli konferansjerki. Cały program jubileuszowego święta sprawnie poprowadziły młode i energiczne Izabela Matulewicz i Kornelia Karaniewska, uczennice III klasy Gimnazjum w Trokach.
Prezes Trockiego Rejonowego Oddziału ZPL Jarosław Narkiewicz oraz prezes koła ZPL w Trokach, radny samorządu rejonu Tadeusz Tuczkowski majestatycznie dokonali otwarcia XXV Festynu Kultury Polskiej Ziemi Trockiej „Dźwięcz, Polska Pieśni” i powitali wszystkich przybyłych gości: Konsula Generalnego RP w Wilnie Stanisława Cygnarowskiego, p. o. dyrektora Biura Zarządu Krajowego Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Iwonę Borowską-Popławskę, przewodniczącego AWPL-ZChR, europosła Waldemara Tomaszewskiego, prezesa Związku Polaków na Litwie, posła na Sejm RL Michała Mackiewicza, mer rejonu trockiego Editę Rudelienė, radnych samorządu rejonu trockiego Alinę Kowalewską i Teresę Sołowiową, dyrektora administracji samorządu rejonu trockiego Jonasa Liesysa.
Po raz dwudziesty piąty tradycyjnie zabrzmiała „Rota” w wykonaniu łączonego chóru, tym razem ponad 300-osobowego. Podniosły nastrój otwarcia festynu wzmocnił i uczucia patriotyczne rozpalił utwór „Soplicowo”, wykonany przez trio „Hanki”, Dariusza Niedźwiedzkiego oraz braci Artura i Edwarda Szczygłów. Gdy Jarosław Narkiewicz (dyrektor festynu) vel Soplica doniosłym głosem zawołał: „Poloneza czas zacząć podłóg praw pierwszeństwa./ Kochajmy się wszyscy – niech wokół rozbrzmiewa./ Może to ostatni polonez lub pierwszy./ Co nie przyszło łatwo – uszanować trzeba” na scenie stanął zespół „Zgoda”. „Przyjacielski zespół Ziemi Trockiej”, jak został ochrzczony, bo od wielu lat towarzyszy imprezom organizowanym przez Trocki Oddział Rejonowy ZPL. Tym razem z wielkim patosem i wytwornością wykonał szlachecki polonez z filmu „Pan Tadeusz”.
Prezentacja zespołów artystycznych
Wiązankę wykonanych pieśni, napisanych przez miejscowych autorów muzyki i słów, rozsławiających nasz piękny kraj, polskie obyczaje, tradycję i mowę kontynuował chór łączony, a przygrywała mu miejscowa kapela „Randez Vous” pod kierownictwem Bożeny Bielak. Ziemię Trocką wysławiali onegdej śp. Helena Wróblewska, Wiktor Kowalewski, Barbara Sidorowicz; dzisiaj tę pracę kontynuują Włodzimierz Saszenko, Algimantas Dočkus, Aleksander Melech, Władysław Niedźwiedzki, Edward Trusewicz.
Cała plejada wykonawców, reprezentujących Ziemię Trocką, m.in. dziecięce zespoły pieśni i tańca: „Strumyk” (kier. Renata Joknienė, Iwona Grigienė), „Tęcza” (kier. Lilia Kieras), „Biedronka” (kier. Iwona Bujnowska), „Gaik” (Włodzimierz Saszenko), „Prząśniczka” i „Kolorowe nutki” (kier. Edward Mogilnicki, Agnieszka Sinkevičiūtė); zespoły ludowe pieśni i tańca: „Połuknianie” (kier. Renata Joknienė, Iwona Grigienė), „Stare Troki” (kier. Lilia Kieras, Elwira Lavrukaitienė), „Troczanie” (kier. Bożena Bielak, Władysław Niedźwiedzki, Diana Fedorowicz); zespoły ludowe: „Landwarowianka” (kier. Walentyna Trusewicz), Rudziszczanie (kier. Marija Jankowskaja), kapela „Randez Vous” (kier. Bożena Bielak), chór „Cantemus (kier. Bożena Bielak), trio „Hanki” (kier. Renata Joknienė) jak i co roku przedstawiły swój doroczny dorobek artystyczny.
Zespół „Grzegorzanie” (kier. Aleksander Melech), który 25 lat temu należał do dużej rodziny zespołów Ziemi Trockiej i wspólnie rozpoczynał maraton festynowy polskiej pieśni, również po przyłączeniu Grzegorzewa do stolicy chętnie bierze w nim udział. Jest zawsze oczekiwanym i mile widzianym gościem.
Wielokulturowość rejonu trockiego prezentował podczas festynu zespół karaimski pieśni i tańca „Birlik” (kier. Ina Lavrinovič, Ana Maleckaitė, Katerina Voropaj) oraz rosyjski zespół „Zabawa” (kier. Dariusz Niedźwiedzki). Niekwestionowaną zaś gwiazdą jubileuszowego festynu był zwycięzca projektu telewizyjnego „Kadagys” – Zespół Tańca Ludowego „Perła” (kier. German Komarowski), który zaprezentował swój mistrzowski kunszt wykonując tańce różnych narodowości. Zachwyceni widzowie nie żałowali braw i z lubością podziwiali lekkość, płynność, szybkość, zwinność, siłę i zapał młodych serc roztańczonych członków zespołu z Niemenczyna.
Uwieńczeniem festynu „Dźwięcz, Polska Pieśni!” był występ zespołu pieśni i tańca „Zgoda”, który zaprezentował publiczności wiązankę pieśni ludowych i rewelacyjnie wykonane tańce.
Powrót do wspomnień
Miłym akcentem święta nad trockimi jeziorami były krótkie wędrówki do dziejów festynu sprzed lat, które utrwaliła w swoim dzienniku Zofia Czapkowska, była uczestniczka oraz starosta zespołu „Troczanie”.
„Pierwszy festyn kultury polskiej na ziemi trockiej odbył się 12 maja 1991 roku w Starych Trokach. Był kiermasz wyrobów ludowych, kulinarnych, można było nabyć polską książkę.
Na zielonej murawie wystąpiły zespoły z Trok, Połuknia, Szklar, Rudziszek, Solkienik, Grzegorzewa, Landwarowa, Starych Trok.
Kierownikiem artystycznym pierwszego festynu był śp. Wiktor Kowalewski, program urozmaicała poezją Krystyna Łukaszewicz.
Członkowie ZPL postanowili co roku organizować to święto w innej miejscowości, aby w każdym zakątku Trockiej Ziemi dźwięczała polska pieśń, wirowały w tańcu barwne stroje, cieszył się każdy rodak przy wspόlnej zabawie”.
„Rok 1993. Długo oczekiwany, obfity deszcz w Połukniu przywitał przybyłych uczestników III festynu kultury polskiej. Były Zielone Świątki, Mszę św. polową odprawiał ksiądz Dariusz Stańczyk. Podczas tej Mszy Św. kilkakrotnie powtórzył on słowa Jana Pawła II „Bogu dziękujcie, ducha nie gaście”.
Mimo deszczowej pogody przez wieś na wozie przybranym barwnymi wstęgami, jechali muzykanci w kapeluszach, przygrywając poleczkę.
Było bardzo wesoło i nastrojowo. Patriotycznymi akordami festynu były pieśni chóru łączonego „Boże, coś Polskę”, „ Jak długo w sercach naszych...”.
Szyld dorocznego festynu troczanie przekazali landwarowianom. Za rok akordy Festynu Kultury Polskiej Ziemi Trockiej „Dźwięcz, Polska Pieśni!” z całą mocą zabrzmią w Landwarowie.
Sponsorzy święta: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” samorząd rejonu trockiego, starostwo Trok, Departament Mniejszości Narodowych przy Rządzie RL, Dom Kultury w Trokach, Narodowe Centrum Krwi, Spółka akcyjna „Trakų vandenys”.
Partnerzy święta: koło ZPL w Trokach, Gimnazjum w Trokach.
Renata Krasowska-Joknienė
Na zdjęciach: w uroczystym przemarszu centralną ulicą Trok, ramię w ramię, szli goście i wszyscy uczestnicy jubileuszowego festynu; festyn łączy pokolenia; uroczyste wykonanie „Soplicowa”.
Fot. Wiktor Jusiel i Paweł Stefanowicz