Obchody 80. rocznicy śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego w Zułowie
Wielki Syn małego skrawka ziemi
– Jego droga do Nieba rozpoczęła się tu, w tej świątyni… Cieszymy się, że ta mała ziemia zrodziła tak wielkie plony, pozostawiła tak wielki ślad – mówił ks. Mirosław Grabowski, proboszcz wileńskiej parafii św. Rafała podczas nabożeństwa w Powiewiórce z okazji 80. rocznicy śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego.
17 maja uroczyste obchody tej daty rozpoczęły się właśnie tutaj, w kościele pw. św. Kazimierza w Powiewiórce, gdzie Józef Piłsudski został ochrzczony. Świadectwem tego po dzień dzisiejszy są duża tablica z informacją o chrzcie, chrzcielnica z II połowy XVIII wieku użyta przy chrzcie Piłsudskiego oraz wpis urodzin i chrztu do księgi metrykalnej kościoła parafii sorokpolskiej.
Przywołując podczas kazania postać Marszałka Józefa Piłsudskiego celebrans podkreślił, że całe jego życie – to walka o wolność i niepodległość Polski. Podczas Mszy św. modlono się w intencji śp. Józefa Piłsudskiego i Związku Polaków na Litwie, który dba o godne upamiętnienie śladów wielkiego rodaka na ojczystej ziemi. Nabożeństwo swym śpiewem uświetnił zespół „Znad Mereczanki”. Na zakończenie zabrzmiał hymn „Boże, coś Polskę”.
Hołd wodzowi
Dalszy ciąg uroczystości przeniósł się do Zułowa – miejsca urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego. Przybyłych tam witała młodzieżowa orkiestra dęta z Powiewiórki pod batutą Bronislovasa Vilimasa, grając różne popularne melodie.
Uroczystość zagaił prezes Związku Polaków na Litwie Michał Mackiewicz. „Pod tym zułowskim niebem urodził się człowiek, któremu sądzone było zostać wodzem narodu polskiego i wnieść decydujący wkład w odzyskanie niepodległości Polski” – powiedział prezes ZPL. Zabierając głos kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Wilnie Stanisław Cygnarowski stwierdził, że dzisiejsze spotkanie jest okazją do wspomnień o Marszałku Józefie Piłsudskim. Obecny na uroczystości prezes Fundacji „Wolność i Demokracja” Michał Dworczyk przytoczył słowa Marszałka: „Polska to obwarzanek: Kresy – urodzajne, centrum – nic”, stwierdzając zarazem, że są one nadal aktualne.
Ważnym akcentem uroczystości było złożenie wieńców i zapalenie zniczy przy kamieniu upamiętniającym wskrzesiciela Polski.
Złożyć hołd Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu przybyli także: prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”, poseł Józef Kwiatkowski, prezes Fundacji „Samostanowienie” Stanisław Pieszko, prezes Wileńskiego Oddziału Miejskiego ZPL Alicja Pietrowicz, wicedyrektor administracji samorządu rejonu wileńskiego Albert Narwojsz, wiceprezes ZPL, prezes Święciańskiego Rejonowego Oddziału ZPL Irena Bejnar, członkowie kół ZPL z Wilna, Druskienik, Nowych Święcian, Podbrodzia, Niemenczyna, młodzież i harcerze 26. Wileńskiego Szczepu im. 13. Pułku Ułanów Wileńskich z Nowej Wilejki i in.
Dla pokrzepienia ducha i ciała
Dalszym ciągiem rocznicowej imprezy był koncert. Polskie Studio Teatralne pod kierownictwem Lilii Kiejzik zaprezentowało licznie zgromadzonej publiczności program muzyczno-literacki pt. „Piłsudski pamięcią przyzywa”, na który złożyły się piosenki i wiersze o Józefie Piłsudskim, nawiązujące do walki o niepodległość Polski, m. in. „Bez wodza”, „Potrzebny mit”, „Taki kraj”, wiersze – „Do komendanta”, „Cześć”, „Serce na Rossie”. Pałeczkę po PST przejął zespół tańca ludowego „Perła” z Niemenczyna, który wykonał m. in. kujawiaka, szarisa – polkę słowacką. Po nich na scenie pojawił się młodzieżowy zespół ludowy z Gimnazjum „Żejmiana” w Podbrodziu. Rzęsiste oklaski publiczności były wyrazem wdzięczności i podziękowania dla wszystkich występujących na scenie.
Bynajmniej nie poprzestano na „pokrzepieniu ducha”, należało też pokrzepić i ciało. Organizatorzy zadbali o poczęstunek dla uczestników uroczystości. Harcerze wprost z dymiącej kuchni polowej częstowali ich kaszą gryczaną i grochówką. Można było także poczęstować się sałatkami i piwem.
Aleja Pamięci Narodowej
Dziś Zułów jest swoistym miejscem pamięci narodowej coraz częściej odwiedzanym przez rodaków z Wilna, Wileńszczyzny, jak też Polski. Przed 10 laty z inicjatywy Związku Polaków na Litwie rozpoczęły się w Zułowie prace nad uporządkowaniem terenu. Oczyszczono go z gruzów i zarośli, zasiano trawniki, zasadzono krzewy, kwietniki. Prace te wykonywała młodzież z Wilna, Landwarowa, Kowalczuk. W 2005 r. został odsłonięty kamień pamiątkowy w hołdzie Józefowi Piłsudskiemu. Powstała też Aleja Pamięci Narodowej. Dziś ustawionych jest tu 20 stel, zasadzonych tyleż dębów, upamiętniających m.in. 25-lecie założenia ZPL, 70. rocznicę operacji „Ostra Brama”, 150. rocznicę Powstania Styczniowego, 70. rocznicę rzezi na Wołyniu, rodaków zamordowanych w latach 1941-1944 w Ponarach, dowódców i żołnierzy polskich, walczących w Bitwie Warszawskiej 1920 r., uczestników Powstania Warszawskiego, generała Władysława Andersa i poległych żołnierzy polskich w bitwie pod Monte Cassino w maju 1944 r., generała Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka”, sybiraków Ziemi Wileńskiej, prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i 95 ofiar katastrofy smoleńskiej. Nie mogło w tym panteonie zabraknąć steli ku czci Wielkiego Rodaka Świętego Jana Pawła II. W 2014 r. zostały one poświęcone przez proboszcza parafii podbrodzkiej księdza Jana Czerniawskiego.
Warto mieć nadzieję, że tak, jak i przed II wojną światową, Zułów – miejsce urodzin wskrzesiciela Państwa Polskiego Marszałka Józefa Piłsudskiego, dziś pod opieką ZPL będzie celem licznych wycieczek szkolnych, różnych sztafet i rajdów młodzieżowych. Już od 20 lat z Zułowa w dniu 11 Listopada – Święta Niepodległości Polski – startuje Harcerska Sztafeta Niepodległości, by po pokonaniu 60-kilometrowej trasy finiszować na cmentarzu na Rossie przy Mauzoleum Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Jan Lewicki
Na zdjęciah: uroczystość rozpoczęła Msza św. w kościele w Powiewiórce; program muzyczno-literacki Polskiego Studia Teatralnego.
Fot. autor