Mniejszości narodowe a demokracja po litewsku
Sejmowa frakcja Akcji Wyborczej Polaków na Litwie podjęła kolejną próbę zwrócenia uwagi społeczeństwa, Sejmu i władz państwowych na możliwość bardziej aktywnego udziału mniejszości narodowych w życiu politycznym kraju oraz w instytucjach władzy.
Frakcja AWPL na wtorkowym posiedzeniu przedstawiła projekt poprawki do art. 89 części 2 Ustawy o Wyborach do Sejmu, uprawniający partie mniejszości narodowych i regionalne do uzyskania mandatów poselskich (do uczestniczenia w podziale mandatów) przy zdobyciu 3-procentowego poparcia w wyborach.
Obecna Ustawa przewiduje dla wszystkich partii jednakowy 5-procentowy próg wyborczy. Taki zapis uniemożliwia przedstawicielom mniejszości narodowych i partiom regionalnym udział w naczelnych instytucjach władzy państwowej, dlatego interesy mniejszości narodowych nie są w należyty sposób reprezentowane.
Wnioski i opinia Departamentu Prawnego na temat dążeń mniejszości narodowych rozśmieszyłyby zapewne nie jednego szeregowego obywatela Unii Europejskiej, a co dopiero unijne organizacje. Otóż Litwa jak dotąd nie określiła kryteriów, na których podstawie można by było ustalić przynależność do tej lub innej partii mniejszości narodowej, chociaż wystarczyłyby tu podstawowe dane spisu mieszkańców, przeprowadzanego przez Departament Statystyki.
Wnioski zawierają tezę, że projekt poprawki „prawdopodobnie narusza zasady równości, braku dyskryminacji i przywilejów zapisanych w Konstytucji”. W jaki sposób, będąc mniejszością, można czuć się nie dyskryminowanym i równym wśród większości? To oczywiste, że po to, aby przedstawiciele mniejszości czuli się obywatelami korzystającymi z pełni praw, muszą mieć możliwości i mechanizmy prawne do pielęgnowania swego języka, kultury i reprezentowania interesów mniejszości.
Potwierdzają to wnioski Departamentu Prawa Europejskiego przy Ministerstwie Sprawiedliwości Republiki Litewskiej, który nie wyraził zastrzeżeń do poprawki zgłoszonej przez AWPL i stwierdził, że zmniejszenie progu wyborczego do 3 procent nie jest sprzeczne z ustawodawstwem UE. W swoim wniosku Departament podał przykład państw członkowskich UE, które stosują specjalne środki, mające zaangażować mniejszości narodowe do aktywniejszego udziału w wyborach. Do takich państw należą, między innymi, Niemcy, Polska, Rumunia, Chorwacja, Słowenia, Belgia i Włochy.
Po każdych wyborach Litwa otrzymuje rekomendacje i uwagi od Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). Jakich argumentów należy użyć, by oczekiwania obywateli zostały usłyszane?
Sejm Litwy, opowiadając się za wnioskami Departamentu Prawnego, przeciął dyskusje i wszelkie obrady na temat reprezentowania interesów mniejszości narodowych.
Wszyscy głośno deklarują europejskie i demokratyczne poglądy, także odnośnie obywateli innych narodowości, lecz w tym wypadku odmówiono nawet możliwości przedstawienia tak aktualnego problemu. Niech żyje równość i litewska „demokracja”!
Rita Tamašuniene,
prezes frakcji AWPL w Sejmie