Koncert przeplatany opowiadaniem
Hołd rotmistrzowi Pileckiemu
W Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbył się koncert Dawida Hallmanna przeplatany opowiadaniem o jednym z bohaterów II wojny światowej – rotmistrzu Witoldzie Pileckim. Odbył się 13 maja, czyli w dniu jego urodzin. Hallmann jest muzykiem z Górnego Śląska, zwolennikiem krajowców wileńskich, rzeźbiarzem, grafikiem, okazjonalnym poetą, twórcą gier edukacyjnych, pomysłodawcą urodzinowych Marszów Rotmistrza Pileckiego.
Przedstawiając sylwetkę Witolda Pileckiego, podzielił jego życiorys na trzy części.
Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w południowo-zachodniej części Rosji w karelskim Ołońcu w rodzinie powstańca z 1863 r. Walczył w szeregach kilku formacji wojskowych: w 1918 r. w samoobronie wileńskiej, w oddziale braci Dąbrowskich w 1919 r., następnie w 211 Ochotniczym Pułku Ułanów Nadniemeńskich, którym dowodził Władysław Dąbrowski. Wsławił się wyczynami w walce z bolszewikami w 1920 r., wziął do niewoli 80. czerwonoarmistów, zdobył stanowisko karabinu maszynowego. Brał udział w wyzwoleniu Wilna. Po wojnie podjął studia plastyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego, które musiał przerwać z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny. Zajął się zrujnowanym majątkiem rodzinnym Sukurcze (dziś Białoruś). Tam poznał przyszłą żonę Marię Ostrowską. W 1931 r. odbył się ich ślub. Urodziło się im dwoje dzieci. Pisał wiersze, malował. Założył mleczarnię, kilka kółek rolniczych. W 1938 r. otrzymał wysokie odznaczenie państwowe – Srebrny Krzyż Zasługi.
W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany do wojska. Podczas walk wrześniowych walczył z Niemcami pod Piotrkowem Trybunalskim i tzw. Przedmościu Rumuńskim. W trakcie walk ułani pod jego dowództwem zniszczyli 7 niemieckich czołgów i 2 samoloty. Swój pluton rozwiązał 17 października 1939 i przeszedł do konspiracji. Był współorganizatorem organizacji konspiracyjnej – Tajnej Armii Polskiej. Dał się złapać w łapance w Warszawie, by trafić do obozu koncentracyjnego w Auschwitz w celu zebrania informacji i zorganizowania tam ruchu oporu. Stworzył w obozie Związek Organizacji Wojskowej oparty na tzw. „piątkach”. Opracował pierwsze sprawozdania o ludobójstwie w Auschwitz.
W kwietniu 1943 r. Pilecki uciekł z Oświęcimia. Służył w oddziale III Kedywu KG AK. Wstąpił do antykomunistycznej organizacji „NIE”. Walczył w Powstaniu Warszawskim, początkowo jako strzelec, później dowodził jednym z oddziałów zgrupowania Chrobry II, w tzw. Reducie Witolda. Po klęsce powstania przebywał w niewoli niemieckiej. Po wyzwoleniu dołączył do 2 Korpusu Polskiego generała Andersa. W październiku 1945 r. na rozkaz Andersa wyruszył do Polski w celu stworzenia siatki informacyjnej i przesyłania zebranych informacji do Włoch.
8 maja 1947 r. został aresztowany przez UB. Wyrokiem Rejonowego Sądu w Warszawie 15 marca 1948 r. został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano przez strzał w tył głowy 25 maja 1948 r. w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiego. Do dziś nie wiadomo, gdzie spoczywają jego szczątki.
Mówca w końcu swego opowiadania wyraził nadzieję, że szczątki Pileckiego zostaną odnalezione. Dawid Hallmann zaśpiewał, akompaniując sobie na gitarze różne piosenki, m.in. z XIX wieku, powstałe na Litwie oraz własnego autorstwa. Jedna z nich opowiadała o Kalikście Zakrzewskim, walczącym w 1812 r. w armii napoleońskiej w bitwie pod Smoleńskiem. Druga była poświęcona żołnierzom polskim, walczącym o wyzwolenie Dyneburga w 1920 r. z rąk bolszewików. Nie zabrakło też piosenki poświęconej Powstaniu Warszawskiemu, jak też Żołnierzom Wyklętym – oddziałowi NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”, wsławionego, jak mówił Hallmann, przeprowadzeniem na oczach sterroryzowanych komunistów defilady 3 maja 1946 r. w Wiśle, małej uzdrowiskowej miejscowości na Podbeskidziu.
Na zakończenie muzyk wykonał własną piosenkę „Mogiła rotmistrza Pileckiego”. Słowa piosenki były wyświetlane na ekranie, więc publiczność, którą większość stanowiła młodzież, mogła śpiewać wspólnie z autorem. Organizatorem tej imprezy było koło ZPL Wileńska Młodzież Patriotyczna.
Na marginesie warto zauważyć, że obecnie w Polsce kręcone są zdjęcia do fabularyzowanego filmu dokumentalnego o rotmistrzu Witoldzie Pileckim, którego brytyjski historyk wojskowości Michael Foot określił jako jednego z sześciu najwybitniejszych ludzi ruchu oporu w Europie w czasie II wojny światowej. Ostatnio ukazały się dwie książki: Krzysztofa Trackiego „Młodość Witolda Pileckiego” i Adama Cyry „Rotmistrz Pilecki. Ochotnik do Auschwitz”.
Jan Lewicki
Na zdjęciu: Dawid Hallmann jest m. in. pomysłodawcą urodzinowych Marszów Rotmistrza Pileckiego.
Fot. autor