Strażniczka pamięci rodu Kowzanów
Wiosną 2013 r. na nieczynnym cmentarzyku w Nowej Wilejce przy ulicy Rytos na grobie Józefa Kowzana, jego małżonki Rozalii Szulskiej-Kowzan i ich córki Anny Bronisławy Kowzan-Dołżenko stanął piękny marmurowy pomnik. Jego fundatorem jest pani Anna Kowzan-Rimeikiene, potomkini rodu Kowzanów, pieczętujących się herbem Trąby, która w ten sposób w 150. rocznicę Powstania Styczniowego 1863 r. upamiętniła swego pradziadka Józefa Kowzana (1835-1925), uczestnika powstania.Wiosną 2013 r. na nieczynnym cmentarzyku w Nowej Wilejce przy ulicy Rytos na grobie Józefa Kowzana, jego małżonki Rozalii Szulskiej-Kowzan i ich córki Anny Bronisławy Kowzan-Dołżenko stanął piękny marmurowy pomnik. Jego fundatorem jest pani Anna Kowzan-Rimeikiene, potomkini rodu Kowzanów, pieczętujących się herbem Trąby, która w ten sposób w 150. rocznicę Powstania Styczniowego 1863 r. upamiętniła swego pradziadka Józefa Kowzana (1835-1925), uczestnika powstania.
Kowzanowie w Postaniu Styczniowym
Józef Kowzan pochodził z rodu Kowzanów, który licznie brał udział w Powstaniu Styczniowym, jego przedstawiciele zginęli w walce o wolność ojczyzny. M. in. Tadeusz Szymon Kowzan walczył w oddziale Ludwika Narbutta i poległ w bitwie pod Dubiczami. Inni Kowzanowie, uczestniczący w Powstaniu Styczniowym: brat Józefa Stanisław z małżonką Apolonią, Karol z małżonką Wiktorią, Kazimierz Tadeusz, Gabriel, Donat, Ludwik, Cezary August. Za udział w powstaniu represjonowani byli przez władze carskie zsyłani na Sybir, a ich majątki zostały skonfiskowane.
Pradziadek Anny Kowzan-Rimeikiene, Józef Kowzan urodził się w 1835 r. we dworze Pobelina, należącym do parafii cudzeniskiej w powiecie oszmiańskim (30 km od Wilna). Wraz z Apolinarym Kowzanem walczył w jednym z oddziałów powstańczych, który do dworu w Peteszy przychodził po prowizje i konie. Pani Anna Kowzan-Rimeikiene w poszukiwaniu danych o swych przodkach w Litewskim Archiwum Historii m. in. natrafiła na spis 400 kobiet –uczestniczek Powstania Styczniowego lub związanych z nim, zesłanych na Syberię. Te spisy przekazała panu Piotrowi Wdowiakowi, b. konsulowi Ambasady RP w Wilnie, który zamieścił je w aneksie swej książki „Bezdrożami Litwy i Inflant. 17 spotkań z wilniukami”, wydanej w 2013 r.
Przybyli z Włoch
Korzenie przodków pani Anny sięgają średniowiecza. Przybyli oni do Królestwa Polskiego z Włoch jako rycerze. Uczestniczyli w różnych wyprawach i bitwach. Żenili się z Polkami. Otrzymywali ziemię. Za protoplastę rodu uważany jest Daniel Kowzan. Miejscem osiedlenia się Kowzanów był powiat oszmiański. Kowzanowie zajmowali się winiarstwem i hodowlą rasowych koni. Gdy ojczyźnie zagrażało niebezpieczeństwo, chwytali się oręża i walczyli za nią nie szczędząc krwi: w Powstaniu Kościuszkowskim, w wojnach napoleońskich, Powstaniu Listopadowym, Powstaniu Styczniowym. Tracili majątki, byli prześladowani, zsyłani na Sybir, niekiedy zmuszeni byli opuszczać ojczyznę. Był to ród słynący ze swego patriotyzmu.
Szczyci się swoim rodem
Anna Kowzan-Rimeikiene może szczycić się swymi przodkami. Jest strażniczką pamięci rodu Kowzanów. Wykonała niemałą pracę, ślęcząc w archiwach w poszukiwaniu dokumentów o Kowzanach. Wraz z Tadeuszem Kowzanem wydała w 1996 r. książkę pt. „Z dziejów jednego rodu. (Kowzanowie herbu Trąby). W Powstaniu Styczniowym na Ziemi Wileńskiej”. Od 1995 r. należy do Związku Szlachty Litwy. Utrzymuje kontakty z członkami rodów, pieczętujących się herbem Trąby. Wśród nich – z b. doradcą bezpieczeństwa narodowego prezydenta USA Jimmy’ego Cartera i synem przedwojennego Konsula RP w Stanach Zjednoczonych Ameryki Zbigniewem Brzezińskim.
Pani Anna nie ukrywa swego zadowolenia z córki i wnuczki. Córka Jurate jest tak, jak i mama, osobą życzliwą i uczciwą. Ukończyła Uniwersytet Wileński. Dziś mieszka i pracuje w Anglii, a jej córka Ewelina, czyli wnuczka p. Anny, po studiach na Uniwersytecie w Edynburgu pracuje na eksponowanym stanowisku jako inżynier-elektronik.
Jan Lewicki
Na zdjęciu: Anna Rimeikiene-Kowzan przy ufundowanym pomniku na grobie swego pradziadka Józefa Kowzana.
Fot. autor