Ikona Matki Bożej w świątyni na Łukiszkach
„Czcimy nie obraz, lecz jego pierwowzór”
Litwa, zwana Ziemią Maryi, szczególnie czci Bożą Rodzicielkę. W samej tylko stolicy znajdują się wsławione cudami – Matka Boża Ostrobramska, Biała Pani u franciszkanów na Trockiej, czy też obraz Matki Bożej Świętomichalskiej w katedrze. Do grona tych miejsc, w których wierni otrzymują szczególne łaski za wstawiennictwem Bogurodzicy, dołączyła dominikańska świątynia na Łukiszkach.
W niedzielę, 26 maja, bracia dominikanie uroczyście wnieśli ikonę Matki Bożej z Dzieciątkiem do kościoła śś. Filipa i Jakuba. Najstarszy w kraju obraz sztalugowy był poddany renowacji, po której wrócił na swoje dawne miejsce – boczny ołtarz dominikańskiej świątyni.
Nie jest to nowe miejsce kultu – obraz słynął łaskami jeszcze przed wiekami, niemniej jednak burzliwe dzieje kościoła (najpierw zamknięty przez władze carskie po Powstaniu Styczniowym, nieczynny za władzy sowieckiej) przyczyniły się do zaniku kultu obrazu.
Ikona Bożej Rodzicielki, od miejsca lokalizacji zwanej Łukiską – to trofeum wojenne. Zdobyta została podczas wojen z Moskwą i przywieziona na Litwę przez starostę łoździejskiego Macieja Korwina Gosiewskiego. Po śmierci starosty, jego syn Wincenty przekazał obraz zakonowi dominikanów w Sejnach, którzy w roku 1684 przekazali go współbraciom w Wilnie. Już w drugiej połowie XVII wieku ikona uchodziła za cudowną, co potwierdzał dekret ówczesnego biskupa wileńskiego – Konstantego Kazimierza Brzostowskiego. Był to pierwszy obraz w stolicy uznany za cudowny. Od tego czasu dominikanie prowadzili kronikę cudów, która w roku 1737 została wydana. Zapisane przez dominikanów cuda, uzyskane za przyczyną Matki Bożej Łukiskiej zostały sklasyfikowane, wydane w drukarni Wileńskiej Akademii Jezuitów i nazwane jako „Mistyczna fontanna wytryskająca z obrazu Najświętszej Maryi Panny”. Opisanych jest w niej 215 cudów, które wydarzyły się w latach 1684-1688. Bracia dominikanie chcą obecnie odnowić kult Matki Bożej Łukiskiej w świątyni.
Symbolika ikony
Powrót ikony do świątyni przypadł w dniu, gdy Kościół katolicki obchodził Uroczystość Trójcy Świętej. „Poznanie tajemnicy Trójcy Świętej w życiu chrześcijanina odbywa się powoli – krok po kroku. Jeśli człowiek nie poprzestaje na Pierwszej Komunii św., czy bierzmowaniu, tylko stale pogłębia, poznaje i kształtuje swoją wiarę, wtedy stopniowo odkrywa tajemnicę Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego” – w wigilię uroczystości mówił do wiernych o. Pijus Eglimas. Porównywał odkrywanie tajemnic wiary chrześcijańskiej do procesu restauracji ikony, gdy konserwatorzy musieli usunąć wiele warstw farb, by zostało odsłonięte autentyczne piękno obrazu.
Powrót ikony Matki Bożej Łukiskiej w uroczystość Trójcy Świętej jest uzasadniony – symbolika ikony nawiązuje do tej prawdy wiary. Trzy gwiazdy, które widnieją na chuście Maryi (jedna na czole, dwie na ramionach), symbolizują Trójcę Świętą.
Dni św. Dominika
24-26 maja w kościele dominikańskim na Łukiszkach odbyły się Dni św. Dominika pt. „By zmiękły serca zatwardziałe”, zorganizowane w celu uczczenia ikony i przedstawienia wiernym jej historii. Uroczystości rozpoczęły się w piątek, gdy Zakon Kaznodziejski obchodzi święto przeniesienia relikwii św. ojca Dominika. Na bogaty program złożyły się: spotkanie poetyckie, projekcja filmu oraz konferencja. Mówiono m.in. o tym, w jaki sposób na przestrzeni wieków przedstawiano w sztuce prawdy wiary związane z Maryją. Nie zabrakło odniesień do dziejów kościoła na Łukiszkach, czy też wykładu nt. symboliki i oddawania czci ikonom w Kościele prawosławnym.
Szczytowym punktem Dni św. Dominika było uroczyste wniesienie ikony do świątyni. Główne nabożeństwo celebrował dominikanin o. Saulius Rumšas, wikariusz generalny na kraje bałtyckie Zakonu Kaznodziejskiego. „Czcząc ikonę, nie oddajemy czci obrazowi, lecz jego pierwowzorowi – Bożej Rodzicielce, która wskazuje nam Chrystusa i wstawia się za nami u swego Syna” – powiedział podczas homilii o. Saulius.
Do ustawionej przed ołtarzem ikony podchodzili wierni, by ją adorować. Po Mszy św. Państwowy Chór „Vilnius” oraz Kwintet Dęty po raz pierwszy wykonały, skomponowany na tę okazję, utwór kompozytora Donatasa Zakarasa „Rorate Caeli Desuper”. Po południu odbyły się modlitwy w języku polskim – nabożeństwo majowe, Akatyst oraz Msza św., którym przewodzili o. Jerzy Latawiec i o. Sergej Ivanovs.
„Należy podziękować, że w tym szczególnym miejscu przez Maryję Pan Bóg chce działać, chce uzdrawiać nasze serca” – powiedział o. Jerzy, ciesząc się, że kult Matki Bożej Łukiskiej odradza się wśród wiernych stolicy.
Teresa Worobiej
Na zdjęciu: dominikanie, przez nabożeństwa maryjne, starają się odrodzić kult Matki Bożej Łukiskiej.
Fot. autorka