IV Światowy Zjazd Nauczycieli Polonijnych

Dwa światy – zróżnicowane potrzeby

W dniach 9-12 maja br. w Ostródzie, pod hasłem „Wschód, Zachód – łączy nas Polska”, obradował IV Światowy Zjazd Nauczycieli Polonijnych.

Forum zainaugurowane Mszą św. w Sanktuarium Maryjnym w Gietrzwałdzie, pod przewodnictwem arcybiskupa seniora Edmunda Piszcza, uroczystą ceremonią powitania delegatów w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie kolejne spotkania kontynuowało w roboczej atmosferze, dyskutując nad aktualnymi kwestiami nauczania dzieci w języku ojczystym poza granicami kraju.

Oświatę polską na Litwie na zjeździe reprezentowali przedstawiciele Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” w osobach prezesa, posła na Sejm RL Józefa Kwiatkowskiego, wiceprezesa Czesława Dawidowicza dyrektora Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, Edyty Zubel, członkini zarządu „Macierzy Szkolnej”, dyrektor Szkoły Średniej im. J. Lelewela w Wilnie.

W skład delegacji oświatowców rejonu wileńskiego, której przewodniczył wicemer samorządu rejonowego dr Jan Gabriel Mincewicz weszli: Zygmunt Jaświn, dyrektor Gimnazjum im. Stanisława Moniuszki w Kowalczukach, Wiesława Wojnicz, dyrektor Szkoły Średniej im. Juliusza Słowackiego w Bezdanach, Halina Rawdo, dyrektor Szkoły Średniej w Bujwidzach oraz nauczycielki metodyk języka polskiego Regina Jaświn z Gimnazjum im. Stanisława Moniuszki w Kowalczukach i Aldona Sudenis z Gimnazjum im. Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie.

Władze państwowe reprezentował Jarosław Narkiewicz, wiceprzewodniczący Sejmu RL, desygnowany z ramienia Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, który podczas zjazdu przedstawił zasady funkcjonowania szkół polskich na Liwie w ogólnym systemie oświaty.

Tymczasem Marek Jankowski, nauczyciel skierowany przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą do Szkolnego Punktu Przedmiotów Ojczystych w Wilnie, występując w imieniu „Macierzy Szkolnej” w panelu dyskusyjnym przedstawił dobre praktyki edukacyjne z Litwy, które mogą posłużyć wzorem dla innych szkół polonijnych i polskich działających poza Polską. Do realizowanych wśród uczniów polskich szkół na Litwie projektów innowacyjnych należą, m.in., takie przedsięwzięcia edukacyjne, jak: „Szkoła Radiożerców”, „Biblioteka w plecaku” prowadzone przez Radio „Znad Wilii”, udział w europejskich programach „Comenius”, „Comenius Asystentura”. Zdaniem prelegenta, inicjatywy te umożliwiają wymianę doświadczeń i otwartość polskiej szkoły na Litwie, sprzyjają jej konkurencyjności.

Zagrożenie nadal aktualne

Pod innym kontem, mniej optymistycznym, sytuację szkolnictwa polskiego na Litwie zilustrował dr Jan Gabriel Mincewicz, który z własnej inicjatywy zabrał głos w dyskusji. W opinii wicemera rejonu wileńskiego, konkurencyjność polskiej szkoły na Litwie zależy od wielu czynników, w tej liczbie w ogromnym stopniu od konkretnego wsparcia ze strony państwa polskiego.

– Bez pomocy Polski nigdy nie dalibyśmy rady odremontować i wyposażyć placówek oświatowych w rejonie. Za dotychczasowe wsparcie bardzo dziękujemy rodakom. Niestety, wiele szkół nauczających dzieci w języku polskim znajduje się dziś w niezadowalającym stanie technicznym. Nigdy nie dogonimy ekskluzywnych szkół litewskich, ale aby zachować nasze placówki na należytym poziomie, nadal potrzebujemy pomocy. Bez tego wsparcia szkoła polska przestanie być konkurencyjna, a więc przestanie istnieć – podkreślał Jan Mincewicz. W opinii naszego rozmówcy, osiągnięcia Polaków na niwie politycznej, ostatnimi czasy zmieniły pogląd na naszą sytuację i stały się wygodnym wytłumaczeniem, aby na potrzeby szkolnictwa polskiego na Litwie, nadal aktualne, przymknąć oczy zarówno po jednej, jak też po drugiej stronie granicy.

– Mit o wygranych wyborach jest szkodliwy dla nas, a wygodny dla naszych oponentów. Podczas spotkania przedstawiciel MSZ RP powtórzył, iż szkolnictwo polskie poza granicami kraju nadal jest priorytetem dla rządu polskiego i pomoc nie zostanie zmniejszona. Niemniej jednak realia wyglądają następująco: w roku ubiegłym na inwestycje w placówki oświatowe rejonu wileńskiego otrzymaliśmy zero, w tym roku zgłoszone przez nas potrzeby również nie zostały uwzględnione – zaznaczył wicemer rejonu wileńskiego. Według Jana Mincewicza, po wyłuszczeniu problemów, przedstawiciele instytucji polskich obiecali, iż będą się starali wynaleźć dodatkowe środki na te najbardziej pilne potrzeby.

Między Wschodem, a Zachodem

Dzieląc się wrażeniami ze światowego forum Zygmunt Jaświn, dyrektor Gimnazjum im. Stanisława Moniuszki w Kowalczukach powiedział, iż wiele do życzenia pozostawiała sama formuła zjazdu.

– Istnieją dwa światy – Wschód i Zachód – w których działają różne modele kształcenia młodych Polaków. Ciekawą propozycję wniosła delegatka z Czech, której zdaniem w przyszłości przedstawiciele szkół polonijnych na zachodzie kwestie edukacyjne omawialiby we własnym gronie, zaś delegaci zza wschodniej granicy – poświęciliby czas na problemy aktualne dla nich. Jeżeli dla Zachodu bardzo ważną sprawą jest utrzymanie szkół sobotnio-niedzielnych i wynagrodzenie dla nauczycieli, to dla nas pilnym problemem pozostaje narzucane dwujęzyczne nauczanie w szkołach polskich. Spośród 15 tys. Polaków w Irlandii zaledwie 3, 5 tys. uczęszcza do polskich szkół. Dla nich otwartą kwestią jest to, jak nie utracić kontaktu z Macierzą, językiem ojczystym – relacjonuje Jaświn.

– Uczestniczyłam w światowym zjeździe nauczycieli po raz pierwszy. Zobaczyłam, z jakimi problemami spotykają się rodacy, głównie emigranci z Polski na Zachodzie, bo to forum wyraźnie było ukierunkowane na kraje północno-europejskie, skandynawskie – podkreśla Aldona Sudenis z im. Gimnazjum Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie.

IV Światowy Zjazd Nauczycieli Polonijnych swoją obecnością zaszczycili, m.in., Longin Komołowski, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, przedstawiciele MSZ RP, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Maciej Jakubowski, wiceprezes Kongresu Polonii Amerykańskiej Bożena Kamiński. Udział wysokich rangą osobistości stanowił o znaczeniu tego forum. Zjazd zorganizowało Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, partnerem była Nordycka Unia Oświaty Polonijnej.

Irena Mikulewicz

Na zdjęciu: uczestnicy zjazdu.

<<<Wstecz