Wizytówka gminy: Niemenczyn jest jedynym w rejonie wileńskim miastem i gminą miejską. Położony jest po obu brzegach Wilii przy ujściu rzeczki Niemenczynki, 22 km na wschód od Wilna. Liczy ok. 6 tys. mieszkańców, z czego 55 proc. stanowią Polacy, 25,5 proc. - Litwini, 14 proc. - Rosjanie, 6 proc. - inne narodowości (w większości są to Białorusini i Ukraińcy), ogółem miasto jest domem dla 19 narodowości. Niemenczyn - to jedno z najstarszych osiedli na tych terenach, znane ze źródeł historycznych od pocz. XIV w. Świadkiem minionych lat jest kościół pw. św. Michała Archanioła, wzniesiony w miejscu pierwszej świątyni katolickiej, ufundowanej przez króla Władysława Jagiełłę. Jak na miasto przystało, posiada wszystkie niezbędne urzędy i instytucje: przychodnię lekarską, szpital, apteki, bank, szereg sklepów, kawiarni, rynek, posterunek policji, kancelarie: notarialną i adwokacką . Są tu dwie szkoły średnie - polska i litewska, szkoła muzyczna oraz przedszkole, a także Ośrodek Dziennego Pobytu Osób Niepełnosprawnych. Życie kulturalne miasta skupia się przy Ośrodku Kultury, otwartym w 2000 roku Muzeum Etnograficznym Wileńszczyzny i dwóch bibliotekach - dla dzieci i dorosłych. Działają tu drobni przedsiębiorcy, kilka spółek budowlanych, obróbki drewna, nadleśnictwo. 26 lipca 2004 r. dekretem prezydenta Litwy V. Adamkusa zostały zatwierdzone herb i sztandar miasta z wizerunkiem jego patrona - św. Michała Archanioła.
Gminy z dorobkiem w tle - m. Niemenczyn
Miasto przychylne mieszkańcom
Jako jedyna gmina miejska, Niemenczyn ma również swoją specyfikę. O szczegółach codziennego życia miasta opowiedział jego starosta Mieczysław Borusewicz.
Po 1962 roku, kiedy Niemenczyn został zdegradowany z pozycji centrum rejonu, przez lata był niesłusznie zaniedbywany. Opłakany stan infrastruktury miasta potrzebował więc nie lada zachodu i inwestycji, a przede wszystkim gospodarza. W tym, że dziś wygląd miasta zmienił się na lepsze, jest także cząstka osobistego zaangażowania starosty, chociaż, jak mówi, kosztowało to niemało trudów. Zresztą o gospodarskim podejściu do sprawy świadczą chociażby solidnie wyremontowane pomieszczenia starostwa: wymienione okna, kaloryfery, podłoga, meble, sanitariat.
Miasto - to kultura bytu
Jeżeli się powie, że tylko w 2005 r. na utrzymanie porządku w mieście wydano 40 tys. litów, w wyobraźni przeciętnego czytelnika ta suma niewiele będzie znaczyła. Zawiera ona jednak ogrom wykonanej pracy, samo wyliczanie której zajęłoby sporo miejsca. To przede wszystkim asfaltowanie i naprawa poszczególnych odcinków ulic, 450 m. nowych i naprawa starych chodników, m. in. tuż przed odpustem parafialnym św. Michała zakończono prace na ul. Kościelnej oraz wyremontowano zdewastowany mostek dla pieszych. To modernizacja oświetlenia ulic i wyposażenie ich w nowoczesne, energooszczędne latarnie, instalacja nowej linii oświetleniowej i ustawienie dekoracyjnych latarni w centrum. To idealny stan miejskiego cmentarza z ustawieniem nowego ogrodzenia i odmalowaniem kaplicy oraz poszerzeniem jego powierzchni o 1,5 hektara. To sprawne funkcjonowanie miejskiego rynku, z którego poborów do kasy starostwa zebrano 55380 Lt .
Zatrudnienie pracowników z Giełdy Pracy stworzyło możliwość stałego, a nie tylko od wielkiego święta, porządkowania terenu - ulic, skwerów, parku, nadbrzeża rzek, terytorium przy urzędach publicznych. Sadzenie kwiatów, zasiewanie trawników, wycinanie drzew, wywóz śmieci - niby niezauważalna praca, bez której nawet tak nieduże miasto nie mogłoby normalnie egzystować. Wymaga to stałej i konsekwentnej kontroli oraz rozplanowania robót ze strony starostwa. W wyniku tych wieloletnich starań Niemenczyn stał się zadbanym, schludnym miastem.
Miasto - to kultura duchowa
Niemenczyn nie może narzekać na braki w życiu kulturalnym. Sprzyjają temu nie tylko bliskość stolicy, lecz i rozwinięta działalność własnych placówek. Służą temu przede wszystkim Dom Kultury, Muzeum Etnograficzne Wileńszczyzny, dwie biblioteki, szkoła muzyczna, działający od ponad 25 lat przy szkole-gimnazjum im. K. Parczewskiego zespół dziecięcy "Jutrzenka". Od szeregu lat wraz ze starostwem czuwają one nad harmonogramem imprez o charakterze kulturalnym. Pierwszą w kalendarzu jest sylwestrowa zabawa przy choince na placu miejskim, której organizatorem jest właśnie starostwo. 16 lutego wspólnie ze szkołą sportową i gimnazjum im. K. Parczewskiego są organizowane biegi narciarskie "Wileńszczyzny biały czar". Tradycją miasta stał się "Kaziuczek Niemenczyński" na początku marca, który w br. odbył się już po raz szesnasty. Od 1989 r. Niemenczyn, obrany miejscem największej imprezy kulturalnej Wileńszczyzny, Festynu Kultury Polskiej "Kwiaty Polskie", co roku stara się sprostać temu szczytnemu zadaniu. Podczas obchodów święta Bożego Ciała jeden z ołtarzyków jest ustawiany przy budynku starostwa. Ukończenie nauki przez kolejną grupę abiturientów gimnazjum każdego roku jest honorowane przez starostwo wręczeniem upominków za osiągnięcia w nauce, życiu społecznym, kulturalnym i sportowym miasta oraz wyjazdem na Górę Krzyży. Żywe lekcje historii, które mają miejsce we wrześniu, również zostały zaplanowane z myślą o młodym pokoleniu: 17 września - Msza św. za poległych w II wojnie światowej i wojnie bolszewickiej 1918-20 roku żołnierzy polskich oraz upamiętnienie zagłady 400 mieszkańców Niemenczyna narodowości żydowskiej w dniu 20 września 1941 r. Z udziałem sportowców wielu miejscowości także spoza miasta, na początku października na ulicach Niemenczyna odbywają się jesienne biegi w sześciu grupach wiekowych. W grudniu natomiast stało się tradycją zapraszanie na wigilię przed Bożym Narodzeniem osób samotnych. To spotkanie odbywa się z udziałem młodzieży przygotowującej koncert kolęd. We wszystkich dorocznych imprezach uczestniczą także członkowie miejscowego koła ZPL.
Miasto - to troska o ludzi
Niewątpliwie do największego osiągnięcia w ostatniej kadencji należy zaliczyć doprowadzenie do miasta gazociągu, co było marzeniem niemenczynian, zwłaszcza mieszkających w domach wielomieszkaniowych. Dzięki gazyfikacji wszystkie bloki, w których zachowano wewnętrzne instalacje, zostały podłączone do trasy gazociągowej. Inni mieszkańcy, po odbudowaniu instalacji na własny koszt, również będą mogli to zrobić.
Każda nowa inwestycja bądź projekt, dotyczące miasta, są w Niemenczynie rozważane z myślą o tym, jak będą one służyć mieszkańcom. Tak np. podczas projektowania zjazdu przed nowym mostem przez firmę "Kelprojektas" starostwo nie zaaprobowało proponowanego wariantu, który faktycznie stwarzałby sytuacje awaryjne na tym skrzyżowaniu, dzięki czemu projekt uległ zmianie. Chociaż niemenczynianie nie mogą narzekać na bezrobocie z racji na dobre połączenie z Wilnem, w starostwie starają się informować o możliwościach zatrudnienia. Znaczną pomoc świadczono ludziom także przy załatwianiu formalności dotyczących zwrotu ziemi bądź prywatyzacji nieruchomości, dzięki czemu ten proces praktycznie jest zakończony. Troska o mieszkańców - to także codzienna, niezbyt zauważalna praca sektora socjalnego: wypłata zasiłków i przyznawanie rekompensat, odwiedzanie rodzin asocjalnych i osób samotnych, zaopatrywanie w opał i inna niezbędna pomoc.
Miasto - to nowe perspektywy
Wejście Litwy do Unii Europejskiej stworzyło nowe możliwości dla rozwoju miasta, rozszerzenia kontaktów.
Udział we wspólnym projekcie, w którym wziął udział Ełk, pozwolił przeprowadzić w Niemenczynie inwentaryzację wszystkich źródeł wody pitnej, co stworzyło podstawy do opracowania strategii zrównoważonego rozwoju miasta. Niemenczyn od kilku lat jest członkiem Stowarzyszenia Gmin "Energie Cites", którego celem jest zarządzanie energetyką i ekologią. Miasto uczestniczy także w projekcie ekoturystycznym "RIDGE 2" na którego podstawie wspólnie z partnerami z Polski, Ukrainy i Anglii ma być wdrażane w życie świadczenie usług turystycznych, rekreacyjnych i krajoznawczych. Starostwo niemenczyńskie nawiązało kontakty z miastem Rosslau w Niemczech, zaś w ramach współpracy samorządu rejonowego z województwem pomorskim w Polsce, uczestniczyło w wymianie grup młodzieżowych między Gdańskiem a Niemenczynem. Dogodne usytuowanie miasta i dokonania ostatnich lat stwarzają cały szereg nowych perspektyw dla jego pomyślnego rozwoju.
Czesława Paczkowska